โรคมือ เท้า ปาก โรคติดต่อในเด็กที่มักจะระบาดในช่วงหน้าฝน คุณพ่อคุณแม่จะรับมือหรือเตรียมความพร้อมให้ลูกได้อย่างไร เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อโรคมือ เท้า่ ปาก หรือเมื่อเป็นโรคมือ เท้า ปาก แล้วจะดูแลรักษาอย่างไรให้หายไว ไม่ลุกลามรุนแรง คุณหมอมีคำแนะนำที่เจ๋งมาก โดยเฉพาะการสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกด้วย "นมแม่" ค่ะ

รับมือโรคมือ เท้า ปาก และสร้างภูมิคุ้มกันลูกทารกด้วย 'นมแม่'

โรคมือ เท้า ปากคืออะไร

โรคมือ เท้า ปาก เป็นโรคติดต่อที่พบบ่อยในเด็ก โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี สาเหตุเกิดจากการติดเชื้อไวรัสกลุ่มเอนเทอโรไวรัสซึ่งมีหลายสายพันธุ์ ส่วนสายพันธุ์ที่พบได้บ่อยคือ คอกซากีไวรัส เอ16 (coxsackievirus A16) และเอนเทอโรไวรัส 71 (enterovirus 71)

อาการของโรคมือ เท้า ปาก

• มีอาการไข้ เจ็บคอ
• กินได้น้อย เนื่องจากมีแผลที่เพดานปากหรือกระพุ้งแก้ม
• ฝ่ามือฝ่าเท้าก็จะมีผื่นเป็นจุดหรือตุ่มแดง ๆ อาจมีผื่นตามลำตัวหรือแขนขาก็ได้ ส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรง และหายได้เอง
• หากกรณีที่มีสมองอักเสบร่วมด้วย มักเกิดจากเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 มีอาการรุนแรงและเสียชีวิตได้

โรคมือเท้าปากติดต่อได้อย่างไร

โดยปกติเชื้อไวรัสกลุ่มนี้แพร่ผ่านทางระบบทางเดินอาหารและการหายใจ จึงสามารถติดต่อกันจากการสัมผัสน้ำมูก น้ำลาย และอุจจาระของผู้ป่วย และยังสามารถติดต่อจากการสัมผัสผ่านของเล่น มือคนเลี้ยง น้ำและอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ ระยะฟักตัวของโรคประมาณ 1 สัปดาห์ จึงสามารถติดต่อกันได้โดยที่ยังไม่แสดงอาการ 

วิธีป้องกันโรคมือเท้าปาก

• ควรแยกเด็กป่วย ไม่ให้ไปสัมผัสกับเด็กคนอื่น และควรหยุดเรียนจนกว่าจะหายประมาณ 5-7 วัน

• ผู้ที่ดูแลเด็กควรล้างมือเป็นประจำ รวมทั้ง ทำความสะอาดของเล่นและอุปกรณ์ต่างๆในห้องของเด็กทุกวัน ซึ่งการทำความสะอาดโดยใช้สบู่ หรือน้ำยาทำความสะอาดทั่วไป สามารถกำจัดเชื้อได้

• ควรระมัดระวังความสะอาดของน้ำ อาหารและสิ่งของที่เด็กอาจเอาเข้าปาก

สร้างภูมิคุ้มกันโรคให้ลูกด้วย "นมแม่" 

การกินนมแม่ทำให้เด็กได้รับภูมิคุ้มกันโรคผ่านทางน้ำนมทำให้เด็กไม่ป่วยง่าย และอาจจะป้องกันหรือลดความรุนแรงจากโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสได้ด้วย โดยนมแม่ประกอบไปด้วยสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพหลายชนิด เช่น แอนติบอดีและโปรตีนต่าง ๆ ที่เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน สารต่อต้านอนุมูลอิสระ และวิตามิน นอกจากนี้ยังมีเซลล์ที่มีชีวิตต่าง ๆ ทั้งเซลล์จากแม่ รวมทั้งแบคทีเรียที่ดีต่อระบบทางอาหารของทารกอีกด้วย

งานวิจัยทางการแพทย์ ตีพิมพ์ในปี 2007 พบว่า ถ้าทารกได้รับนมแม่อย่างเดียวไม่ต่ำกว่า 2 สัปดาห์ จะช่วยลดโอกาสในการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 ได้ในช่วงอายุก่อน 1 ปี และลดความเสี่ยงในการติดเชื้ออื่น ๆ ด้วย 

สำหรับคุณแม่มือใหม่ หรือ ว่าที่คุณแม่ การให้ความสำคัญกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และการกระตุ้นนมแม่ให้ลูกกินได้นาน ๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญ คุณหมอมี 6 วิธีเพิ่มนมแม่มาแนะนำเช่นกัน คลิกต่อไปที่หน้า 2 เลยค่ะ 

6 วิธีเพิ่มน้ำนมสำหรับคุณแม่

1. เริ่มให้นมแม่เร็วที่สุดหลังคลอด
   การให้กินนมแม่ใน 1 ชั่วโมงหลังคลอด ช่วยให้มีน้ำนมมากขึ้นในมื้อต่อ ๆ ไป
   
   
2. ท่าอุ้มดูดนมที่ถูกต้อง
   จะช่วยให้ลูกดูดได้ดีขึ้น และกระตุ้นการผลิตน้ำนมของคุณแม่
   
   
3. ดูดบ่อย
   เพื่อให้ร่างกายปรับตัว ผลิตน้ำนมให้เพียงพอกับความต้องการของลูก
   
   
4. การดูดนมที่ถูกต้อง
   การดูดที่ตื้นเกินไปหรือดูดที่หัวนม นอกจากจะทำให้คุณแม่เจ็บบริเวณหัวนมหรือหัวนมแตกได้ ยังทำให้ลูกงอแง จนคุณแม่ท้อใจได้ คุณแม่ลองขยับให้ลูกแนบตัวมากขึ้น พาปากลูกมาหาเต้านมแม่ สำคัญที่ว่าปากอ้ากว้าง คางชิดเต้านมแม่ ท้องแม่แนบท้องลูก
   
   
5. คุณแม่ต้องรับประทานอาหารมีประโยชน์
   หรือเมนูที่ช่วยเพิ่มน้ำนม เช่น แกงเลียงหัวปลี ไข่ตุ๋นน้ำขิง เป็นต้น และดื่มน้ำให้เพียงพอ 
   
   
6. ทำจิตใจให้สบาย
   ไม่เครียดหรือกังวล เพราะความเครียดเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้น้ำนมแม่มาช้า

นมแม่มีประโยชน์ต่อลูกรักมากที่สุด และจะช่วยเป็นเกราะป้องกันเชื้อโรค สร้างภูมิต้านทานโรคให้ลูกรักได้นะคะ แต่คุณแม่ท่านใดที่ไม่สามารถให้นมแม่ได้ ไม่ว่าจะเหตุผลใดก็ตาม ก็ไม่ต้องน้อยใจหรือเครียดกังวลจนเกินไปนะคะ ไม่ใช่เรื่องผิดปกติเลย เพราะสรีระของแต่ละคนไม่เหมือนกัน

สิ่งสำคัญที่สูดในการเลี้ยงลูกวัยทารก คือ โภชนาการที่เหมาะสม การเอาใจใส่ดูแลเรื่องความสะอาด และความปลอดภัยของลูก ความรักความผูกพันที่พ่อแม่มีต่อลูก ยิ่งคุณแม่มีความสุขกับการเลี้่ยงลูกเท่าไร ทารกก็จะยิ่งมีสุขภาพกายและใจที่ดีค่ะ

รักลูก Community of The Experts

พญ. สินดี จำเริญนุสิต
กุมารเวชศาสตร์พัฒนาการและพฤติกรรม