เด็กที่รู้จักคิดและช่วยเหลือตนเองได้ มาจากการฝึกฝนวิธีคิดตั้งแต่เล็กๆ โดยคนสำคัญที่ช่วยให้ลูกมีปฏิภาณไหวพริบดี คือพ่อแม่นั่นเอง ซึ่งการที่เด็กมีปฏิภาณไหวพริบจะช่วยให้เขาเอาตัวรอดจากเหตุการณ์คับขัน หรือสามารถช่วยเหลือตนเอง และช่วยเหลือผู้อื่นได้ด้วย
1.ให้โอกาสลูกทำด้วยตัวเอง
เช่น ให้ลูกถือขวดนมเอง ลูกจะเรียนรู้ว่าต้องจับแบบไหน กินอย่างไรนมถึงจะเข้าปาก หรือแม้กระทั่งเรื่องพื้นฐานที่ต้องรับผิดชอบตัวเอง เช่น ให้ลูกวัย 2 ขวบช่วยม้วนผ้าอ้อมไปทิ้งถังขยะด้วยตนเอง นอกจากลูกจะได้เรียนรู้จักหน้าที่แล้ว ยังได้เรียนรู้จักแก้ปัญหา เช่น เปิดฝาถังขยะไม่ออก ลูกจะเกิดความสงสัยว่าต้องทำอย่างไร อาจจะต้องเพิ่มน้ำหนักในการกดที่เปิดให้แรงขึ้น เป็นต้น ทั้งนี้พ่อแม่ต้องหมั่นสังเกตว่าลูกทำอะไรได้บ้าง ต้องเปิดโอกาสให้ทำด้วยตัวเอง และต้องไม่กลัวข้อจำกัดใดๆ ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะความสกปรกเลอะเทอะ หรือลูกหกล้ม เพราะเมื่อไหร่ที่ล้ม ลูกก็จะรู้จักระมัดระวังตัวเองขึ้น
2.เลี้ยงลูกนอกบ้านบ่อย ๆ
เพราะโลกกว้างจะช่วยกระตุ้นให้ลูกทำอะไรที่ท้าทายมากขึ้น จากการเห็นนั่นเอง
3.ลูกรู้จักคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหาได้จากการเล่น
โดยพ่อแม่กำหนดโจทย์ให้ลูก เช่น เอารูปภาพมาต่อกัน จาก 2 ชิ้น เพิ่มเป็น 4 จาก 4 เพิ่มเป็น 8 หรือเอาบล็อกมาต่อกัน ต่ออย่างไรให้สูงๆ เอาปากกามาขีดเส้นให้ลูกลาก ลูกจะต้องลากอย่างไร จากจุดหนึ่งมาอีกจุดหนึ่งต้องหลบเส้นไหนบ้าง เป็นต้น เด็กเรียนรู้ได้มากกว่าที่พ่อแม่คิดเสมอค่ะ จึงไม่ควรให้ลูกทำอะไรซ้ำๆ เดิมๆ แต่ควรกระตุ้นให้ลูกทำอะไรที่ยากขึ้น เพื่อฝึกลูกได้รู้จักคิดและเคยชินกับการแก้ปัญหา
4.ให้ลูกช่วยทำงานบ้าน
เช่น การรดน้ำต้นไม้ ลูกจะเทน้ำอย่างไรไม่ให้หก ทำอย่างไรจะให้น้ำ 1 ขันพอรดทั้ง 2 ต้น หรือพ่อแม่อาจบอกลูกว่ากระบอกนี้ให้รดได้ 3 ต้น ลูกก็จะคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหาเองว่าจะทำอย่างไรจึงจะได้ตามนั้น
5.หมั่นสังเกตลูก
เพราะพัฒนาการของเด็กแต่ละคนไม่เหมือนกัน พ่อแม่ต้องคอยสังเกตว่าลูกทำอะไรได้ดี บางอย่างลูกทำได้ แต่บางอย่างลูกอาจไม่ถนัด ดังนั้นจึงต้องช่วยให้ลูกสนุกกับสิ่งที่ต้องทำ ให้ได้เล่นอิสระ โดยพ่อแม่แค่ต่อยอดความคิดให้ ตั้งโจทย์และคำถามเพื่อกระตุ้นให้ลูกรู้จักแก้ปัญหาอยู่เสมอค่ะ