หยุด..!! พยาธิรังควาญหนู

โรคพยาธิใช่ว่าจะขโมยสารอาหารไปอย่างเดียวแต่ยังทำให้มีอาการคัน

โรคพยาธิใช่ว่าจะขโมยสารอาหารของหนูๆ ไปอย่างเดียวนะครับ แต่ยังทำให้เกิดอาการคันตามส่วนต่างๆ ของร่างกายอีก นอกจากนี้พ่อแม่ในเมืองก็ชะล่าใจ คิดว่าครอบครัวตนเองนั้นห่างไกลจากโรคพยาธิลิบลับ ขอบอกไว้ ณ ตรงนี้เลยนะครับว่า เด็กๆ ทุกคนมีโอกาสเป็นได้ทั้งนั้นถ้าละเลยไม่ดูแลกันให้ดี....

Hello...รู้จักกันก่อน

พยาธิคืออะไรใครรู้บ้าง ผมจะเล่าให้คุณพ่อคุณแม่ฟังง่ายๆ ครับ พยาธิเป็นสิ่งมีชีวิตอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า ปาราสิต ซึ่งไม่สามารถหากินได้เอง แต่ต้องอาศัยอาหารจากร่างกายของคนหรือสัตว์ที่มันอาศัยอยู่ ด้วยการดูดสารอาหารจากร่างกายของเรา และจะทำให้เกิดอาการมากน้อยแตกต่างกันขึ้นกับชนิด ปริมาณ และความแข็งแรงของร่างกายผู้ที่พยาธิอาศัยอยู่ครับ

ส่วนใหญ่เรารับพยาธิเข้าสู่ร่างกายผ่านการปนเปื้อนในอาหารการกินหรือผ่านการสัมผัส ตัวอย่างเช่น

- กินเนื้อวัวดิบ ผักสดที่ล้างไม่สะอาด มีโอกาสได้รับพยาธิตัวตืด

- กินหมูที่ปรุงไม่สุก หรือแหนมดิบมีโอกาสได้รับพยาธิตัวจี๊ด หรือการทำกับข้าวแล้วสัมผัสกับเนื้อหมูที่มีพยาธิตัวจี๊ด ก็จะทำให้พยาธิไชเข้าไปทางผิวหนังได้เช่นกัน

- กินปลาร้าดิบ หรือปลาน้ำจืดดิบ มีโอกาสได้รับพยาธิใบไม้ในตับ

- มือเด็กๆ ที่ไม่สะอาด มีพยาธิหรือไข่ติดอยู่จากการเกาก้น เล่นดิน มาหยิบจับอาหารกิน มีโอกาสได้รับพยาธิเส้นด้าย หรือเรียกอีกชื่อว่า พยาธิเข็มหมุด และ พยาธิปากขอ

- พยาธิบางชนิดติดต่อได้โดยการไชเข้าทางผิวหนัง ไม่ว่าจะเป็นการเดินโดยไม่สวมรองเท้า หรือการที่เด็กๆ เล่นดินทราย ที่มีพยาธิอยู่ เช่น พยาธิปากขอ

บ่งบอก...แสดงอาการ

อาการขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของพยาธิครับ ตั้งแต่ไม่มีอาการหรือมีอาการทั่วไปที่ไม่จำเพาะ เช่น อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน ท้องเดิน เหนื่อยง่าย ซีด ขาดสารอาหาร เติบโตช้า ไม่มีสมาธิในการเรียน นอกจากอาการทั่วไปที่ไม่จำเพาะแล้ว พยาธิหลายชนิดยังมีอาการเฉพาะที่แตกต่างกันออกไปด้วย ผมจะบอกให้คุณพ่อคุณแม่ลองสังเกตกันดู

พยาธิเส้นด้าย - สำหรับเด็กอาจทำให้เกิดอาการคันก้นตอนกลางคืน ซึ่งเกิดจากพยาธิตัวเมียมาออกไข่บริเวณทวารหนักของเด็กๆ

พยาธิปากขอ - อาจจะทำให้เจ้าหนูตัวซีดได้มาก

พยาธิตัวจี๊ด - อาจเกิดก้อนที่มีอาการคันตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย โดยจะย้ายที่ไปตามร่างกายได้เรื่อยๆ

พยาธิใบไม้ในตับ - อาจทำให้มีอาการตัวเหลืองตาเหลือง จากทางเดินน้ำดีอุดตัน และอาจเป็นสาเหตุของมะเร็งตับได้ด้วย

พยาธิตัวตืด - อาจมีอาการชักจากพยาธิขึ้นสมอง บิดมีตัวทำให้มีอาการท้องเดินถ่ายเป็นมูกเลือด

จัดการ...ให้สิ้นซาก

การรักษาพยาธิในเด็กเล็กและเด็กโตไม่ต่างกันขึ้นอยู่กับชนิดของพยาธิครับ ซึ่งคุณหมอจะเลือกยาให้เหมาะกับพยาธิแต่ละชนิด แต่สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องช่วยกันในการรักษาสำหรับพยาธิบางชนิด โดยเฉพาะพยาธิเส้นด้ายที่มักจะติดต่อและเป็นกันทุกคนในครอบครัว ดังนั้นทุกคนในครอบครัวจึงควรกินยาฆ่าพยาธิพร้อมกัน เพื่อป้องกันไม่ให้เด็กๆ กลับมาเป็นอีกหลังจากรักษาหายแล้ว

นอกจากนี้ไข่ของพยาธิเส้นด้ายจะตกอยู่ตามที่นอน ผ้าห่มหรือเครื่องนอนของเด็กๆ ควรทำความสะอาดด้วยการนำไปต้มและตากแดด เพื่อฆ่าพยาธิและไข่พยาธิที่หลงเหลืออยู่ด้วย ไม่เช่นนั้นพอฆ่าเชื้อในร่างกายได้หมดก็จะกลับมาติดได้ใหม่ เด็กๆ ที่เป็นพยาธิเส้นด้ายจึงดูว่ารักษาไม่หายครับ

ป้องกัน...พยาธิจู่โจม

การป้องกันที่ดีที่สุด คือการปฏิบัติตามหลักสุขวิทยาพื้นฐานด้วยการกินอาหารที่ปรุงสุกแล้ว ส่วนอาหารที่กินสด อย่างผักสดหรือผลไม้ ควรล้างให้สะอาดครับ พร้อมกันนั้นควรดูแลเด็กๆ ด้วยการ...

- ฝึกให้เด็กๆ ล้างมือ หรือทำความสะอาดมือด้วยสบู่ น้ำยาทำความสะอาดทุกครั้งก่อนหยิบจับอาหารเข้าปาก

- ตัดเล็บให้สั้นเพื่อไม่ให้เป็นแหล่งที่อยู่ของพยาธิหรือไข่ เวลาที่เด็กๆ เล่นดิน ทราย หรือเวลาที่เกาก้น

- ให้เด็กๆ สวมรองเท้าเมื่อออกนอกบ้านเสมอ

- หลีกเลี่ยงการเล่นดินเล่นทราย หากไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ต้องฝึกให้เด็กๆ ล้างมือทุกครั้งหลังเล่นเสร็จ หรือล้างก่อนหยิบอาหารเข้าปาก

- ทำความสะอาดเครื่องนอนบ่อยๆ เพื่อป้องกันพยาธิเส้นด้าย

โรคพยาธิฟังดูอาจจะไม่น่ากลัว แต่ถ้าไม่สังเกตให้ดีไม่ดูแลลูกอย่างใกล้ชิดแล้ว ลูกอาจจะมีอาการรุนแรงจนส่งผลให้พัฒนาการหยุดชะงักหรือร่างกายซีดลงไปทุกวัน ซึ่งอันตรายไม่น้อยเหมือนกันนะครับ

เด็กเบบี๋กับพยาธิ

เด็กเล็กๆ มีโอกาสเป็นพยาธิได้เหมือนผู้ใหญ่ครับ โดยขึ้นอยู่กับพฤติกรรมเสี่ยง แต่พยาธิที่มักพบในเด็กส่วนใหญ่เป็นกลุ่มพยาธิตัวกลม ได้แก่ พยาธิเส้นด้าย (พยาธิเข็มหมุด) พยาธิปากขอ และพยาธิไส้เดือน

พยาธิในเด็กเมือง

พยาธิที่พบบ่อยในเด็กเมืองก็คือ พยาธิเส้นด้าย มักทำให้เด็กคันก้นเวลากลางคืน แม้ไม่มีอาการเฉพาะที่รุนแรง แต่ก็รบกวนการนอนและแย่งอาหารจากเด็กๆ ทำให้อาจมีผลต่อการเจริญเติบโต และการเรียนรู้ในระยะยาวได้ครับ

หากคุณพ่อคุณแม่สงสัย ลองเปิดก้นเด็กๆ ดูแล้วใช้ไฟฉายส่องดูในตอนกลางคืน หรือตอนที่เด็กๆ เกาก้น ก็จะเห็นพยาธิตัวเล็กๆ สีขาวลักษณะเหมือนเส้นด้าย ออกมาไข่บริเวณก้นของเด็กๆ ครับ

ซื้อยากินเองได้ไหม?

ผมขอแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อนนะครับในเบื้องต้น เพราะว่าพยาธิแต่ละชนิดมีลักษณะจำเพาะของตัวเอง อาจจะต้องใช้ยาเฉพาะทาง หรือหากสะดวกซื้อยากินเองมากกว่าต้องดูฉลากยาให้ละเอียด เพื่อดูปริมาณยาและชนิดการรักษาของพยาธิที่เหมาะสมกับเด็กด้วยครับ