ถ้าแม่ตั้งครรภ์ไม่สบาย หรือ ต้องตรวจสุขภาพที่มีการเอกซ์เรย์ (X-Ray) จะสามารถทำได้หรือไม่ อันตรายกับทารกใครครรภ์หรือไม่ และหากทำได้จะมีข้อควรระวังอะไรบ้างที่ต้องรู้ก่อนทำการเอกซ์เรย์

คนท้องเอกซเรย์ร่างกายได้ไหม และไม่ควรได้รับรังสีเกินเท่าไหร่

การเอกซเรย์ทำงานอย่างไร

เอกซเรย์เป็นการใช้รังสีประเภทหนึ่งที่มีความสามารถในการผ่านทะลุร่างกายของมนุษย์ได้ คนเราไม่สามารถมองเห็นหรือรู้สึกถึงรังสีนี้ได้ ขณะที่รังสีทะลุผ่านร่างกายไป พลังงานของรังสีเอกซ์จะถูกอวัยวะส่วนต่าง ๆ ดูดซับเข้าไปในอัตราที่ต่างกัน โดยอีกด้านของร่างกายจะมีตัวตรวจจับรังสี ซึ่งคอยรับรังสีที่ผ่านทะลุร่างกายและเปลี่ยนข้อมูลที่ได้ออกมาเป็นภาพ

ส่วนร่างกายที่มีความหนาแน่นอย่างกระดูก จะทำให้รังสีเอกซ์ทะลุผ่านได้ยาก ทำให้ปรากฏตำแหน่งของสิ่ง ๆ นั้นออกมาเป็นสีขาวเข้ม ส่วนที่มีสีขาวจาง ๆ จะแสดงให้เห็นว่ารังสีสามารถผ่านสิ่งนั้นได้ง่ายดายกว่า ซึ่งมักจะเป็นหัวใจและปอด ที่ปรากฏบนฟิล์มเป็นจุดสีดำ

ข้อควรระวังเมื่อเอกซเรย์ระหว่างตั้งครรภ์

• ต้องแจ้งให้แพทย์และผู้เชี่ยวชาญทราบว่ากำลังตั้งครรภ์ก่อนเอกซ์เรย์ "ทุกครั้ง" หากไม่ทราบว่าตนเองตั้งครรภ์อยู่แพทย์จะซักถามถึงประจำเดือนครั้งสุดท้าย และยึดหลัก “10 days rule” หรือการนับจากวันแรกของการมีประจำเดือน ไป 10 วัน จะเป็นช่วงที่ปลอดจากการตกไข่ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ปลอดภัยสำหรับการฉายรังสี 
  
  
• ไม่ควรเอกซ์เรย์ในช่วงอายุครรภ์ 10 - 17 สัปดาห์ เพราะรังสีจะส่งผลต่อระบบประสาทของทารกในครรภ์

• หากมีการเอกซเรย์ไปแล้วแต่เพื่งทราบว่าตั้งครรภ์  และทำไปเพียง 1 ครั้ง คุณแม่ไม่ต้องวิตกกังวลเกินไปนัก เพราะรังสีที่ได้รับไม่ได้เกินกำหนดที่จะสร้างอันตรายต่อลูกได้ สิ่งสำคัญคือคุณแม่ควรรีบฝากครรภ์และแจ้งสูตินรีแพทย์ทราบ เพื่อติดตามพัฒนาการของครรภ์และทารกอย่างต่อเนื่อง

• แม่ตั้งครรภ์ไม่ควรรับรังสีเกิน 5 rad 
  
  
• หากรับรังสีมากกว่า 10 ถึง 150 rads อาจส่งผลให้ทารกมีศีรษะเล็ก หรือ อาจมีความพิการทางสมอง

หากคุณแม่ตั้งครรภ์จำเป็นต้องรับการรักษาหรือตรวจโรคที่มีการเอกซ์เรย์รับรังสีจริง ๆ ควรปรึกษาและเข้ากระบวนการรักษาภายใต้การดูแลจากผู้เชี่ยวชาญอย่างใกล้ชิดค่ะ 

อ้างอิง : 

คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี