ท่อน้ำนมอุดตัน เต้านมอักเสบ แม่ให้นมจะต้องรักษาและดูแลอย่างไร

เต้านมอักเสบบวมแดง ปวดเต้า ท่อน้ำนมอุดตัน หากแม่ให้นมมีอาการแบบนี้ต้องรีบรักษาโดยด่วน ก่อนที่จะกลายเป็นหนองต้องรักษานานกว่าจะให้นมลูกได้เหมือนเดิม

ท่อน้ำนมอุดตัน เต้านมอักเสบ แม่ให้นมจะต้องรักษาและดูแลอย่างไร

ท่อน้ำนมตัน คือ การที่ท่อน้ำนมบางส่วนอุดตันจากน้ำนมที่ข้นมากเกินไป ทำให้น้ำนมที่สร้างใหม่ไม่สามารถระบายออกจากต่อมน้ำนมได้ ทำให้เต้านมมีลักษณะเป็นก้อนแข็งเป็นบางตำแหน่ง กดเจ็บแต่ไม่มีลักษณะของการอักเสบ เกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ลูกดูดนมไม่เกลี้ยงเต้า ดูดนมข้างเดียว ท่อน้ำนมถูกกดทับจากเสื้อชั้นในรัดแน่นเกินไป เป็นต้น

เต้านมอักเสบ คือ การอักเสบ บวมแดงร้อนของเต้านม เป็นก้อนแข็ง กดเจ็บ มักจะเป็นข้างเดียวและเป็นบางตำแหน่ง แม่จะมีไข้สูงนานหากไม่ได้รับการรักษา สาเหตุเกิดจากหัวนมแตก ท่อน้ำนมอุดตันหรือเต้านมคัดที่ไม่ได้รับการแก้ไขทำให้เกิดการอักเสบขึ้น อาจมีการติดเชื้อร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้

Photo: guruobgyn.com

สาเหตุที่ทำให้ท่อน้ำนมตัน เต้านมอักเสบ

• ปล่อยให้น้ำนมค้างในเต้านานเกินไป ไม่ได้ปั๊มออกซึ่งเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ เช่น ลูกดูดนมไม่ค่อยเก่งไม่สามารถดูดนมออกได้หมด ไม่ได้ให้ลูกดูดนมตามเวลาปกติ เป็นต้น
• กินอาหารมัน ๆ หวาน ๆ แป้งมากเกินไป
• ชุดชั้นในรัดเกินไป หรือลูกดูดนมผิดท่าทางจนเกิดอาการอักเสบ ฯลฯ

การดูแลรักษาเต้านมเมื่อท่อน้ำนมตัน

• ประคบร้อนและประคบเย็นสลับกันไปเพื่อให้ท่อน้ำนมหดตัว ขยายตัว และลองปั๊มนมออกมาค่ะว่าน้ำนมที่คั่งค้างออกมาได้หรือไม่
  
  
• ถ้าเริ่มมีอาการท่อน้ำนมตันต้องพยายามให้ลูกดูดนมให้เกลี้ยงเต้า โดยเฉพาะข้างที่เป็นอยู่เพื่อระบายน้ำนมที่คั่งค้างอยู่ โดยน้ำนมแม่สามารถให้ลูกได้เป็นปกติค่ะ ไม่ควรงดให้นมลูกเพราะยิ่งงดจะทำให้น้ำนมค้างและอาจเกิดเป็นฝีได้
  
  
• หลังให้นมลูกควรใช้นิ้วมือรีดน้ำนมออกมาให้หมดไม่ให้น้ำนมตกค้างรอบๆ ลานนม เพราะจะเป็นสาเหตุให้เกิดของท่อน้ำนมอุดตัน อย่าทิ้งนมไว้ในเต้านานเกินไป
  
  
• คุณแม่ที่มีแนวโน้มมีอาการท่อน้ำนมตันบ่อยๆ อาจจะ กินเลซิทิน โดยปรึกษาจากคุณหมอก่อนกินค่ะ เพราะอาจจะมีผลข้างเคียงกับลูก
  
  
• งดอาหารแป้งๆ มันๆ ทั้งหลายที่คุณแม่ชอบกินค่ะ
  
  
• ถ้าเริ่มมีก้อนๆ ต้องรีบให้ลูกดูดนมให้ก้อนนั้นให้หายไป ให้นมออกให้หมด
  
  
• สังเกตจุดขาว (White dot) ซึ่งเป็นลักษณะแรกเริ่มของท่อน้ำนมอุดตัน ถาเจอแล้วลูกดูดนมยังไม่หลุดไป อาจจะใช้เข็มขนาดเล็กปลอดเชื้อจากร้านขายยาจิ้มให้แตกออก
  
  
• ถ้าน้ำนมไม่ออกและเริ่มมีอาการปวดมาก ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อให้หมอทำการรักษา เพราะถ้าปล่อยไว้นานอาจจะบานปลายกลายเป็นฝีหนองได้ ซึ่งอาจจะทำให้มีผลกับการให้นมลูกได้ โดยถ้าเป็นฝีควรให้คุณหมอใช้เข็มเจาะดูดหนองออกแทนการผ่าที่จะทำให้ไม่สามารถให้นมลูกได้ระยะหนึ่ง และอาจทำให้น้ำนมแม่แห้ง หรือกู้น้ำนมได้ยาก