เป็นที่รู้กันอยู่แล้วว่า ประเทศที่ถูกยกย่องให้นักเรียนมีคุณภาพที่ดีที่สุดในโลก ตอนนี้คือ ‘ประเทศฟินแลนด์’ ซึ่งเหตุผลหลักที่ทำให้การศึกษาของประเทศฟินแลนด์ติดเป็นอันดับต้นของโลกนั้นก็มีหลายด้าน ที่ทางรัฐบาลฟินแลนด์มองเห็นในการจัดการระบบการศึกษา
จากผลสำรวจอันดับการพัฒนาการศึกษา โดยวัดจากความรู้ของนักเรียนในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกที่ชื่อ PISA (Program For International student Assessment ) ซึ่งองค์กรความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนาได้จัดสำรวจ โดยวัดความสามารถในการแก้ปัญหา แต่ไม่ใช่มาทำข้อสอบ และการอ่านเขียนเป็นภาษาของตนเอง ผลคือ ประเทศ ฟินแลนด์ ติดอันดับหนึ่งโลก
ทีนี้มาดูกันว่าสิ่งที่ทำให้การศึกษาของฟินแลนด์แตกต่างจากประเทศอื่น ๆ โดยเฉพาะบ้านเรา ทั้งที่ เด็กไม่ได้เรียนหนัก แต่ทำไมเด็กฟินแลนด์จึงฉลาดและมีทักษะทางความคิดที่ดี มาดูกัน
1. ความสะดวกในการเรียน
ห้องเรียนหนึ่งมีนักเรียนไม่เกิน 20 คน สัปดาห์หนึ่งเรียน 4-11 วิชา ตกวันละไม่เกิน 5 ชั่วโมง เช่น ภาษาหลักภาษาฟินนิชหรือสวีดิช ภาษาต่างประเทศ คณิตศาสตร์ พลศึกษา ศิลปะ หัตถกรรม เป็นต้น เมื่อเด็กอายุครบ 7 ปี จะมี "การศึกษาภาคบังคับ" คือบังคับว่าต้องเข้าเรียนทุกคน โดยการศึกษาภาคบังคับของฟินแลนด์จะกินเวลาทั้งหมด 9 ปีตั้งแต่เกรด 1-9 (ประมาณป.1 - ม.3 ของไทย)
2. เด็กไม่มีการบ้าน
ประเทศฟินแลนด์จะไม่เน้นการเรียนอนุบาล แต่จะเน้นให้อยู่กับครอบครัวมากที่สุด ให้สนุกสนานกับชีวิตในวัยเด็กได้อย่างเต็มที่ มีเวลาเรียนรู้จากครอบครัว เพราะเชื่อว่าครอบครัวจะมอบความรัก ความอบอุ่น และความรู้ ความสามารถถ่ายทอดได้ดีกว่าในโรงเรียน ทำให้เด็กไม่เครียด เรียนได้ดี
4. เน้นให้เด็กมีความสุข รู้จักเคารพตัวเองและผู้อื่น
ที่ฟินแลนด์มองว่าการเรียนเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาแต่ละบุคคล ไม่ใช่การแข่งขัน ดังนั้นจึงไม่มีการให้เกรดเฉลี่ยมาเป็นตัวแบ่งแยกความภาคภูมิใจ แต่เน้นให้มีความสุข รู้จักเคารพตัวเองและผู้อื่น
5. ฟรีแทบทุกอย่าง
โรงเรียนส่วนมากเป็นโรงเรียนรัฐบาล แน่นอนว่าเรียนฟรี ส่วนโรงเรียนเอกชนก็มีบ้างแต่ค่อนข้างน้อย ก็เรียนฟรี ที่สำคัญต่อให้บ้านนักเรียนจะอยู่ในชนบทไกลแค่ไหน ทางโรงเรียนจะมีรถนักเรียนไปรับ-ส่งนักเรียนฟรี