การเริ่มอาหารมื้อแรกเป็นสิ่งสำคัญสำหรับเด็กทารกวัย 6 เดือนขึ้นไป เพราะการป้อนอาหารที่ดีจะส่งผลให้ลูกมีโภชนาการที่ดี มีคติหรือนิสัยการกินที่ดี มีวินัยที่ดี และที่สำคัญ อาหารที่ดี จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของลูกให้ดีขึ้นด้วย
มื้อแรกของลูกควรเริ่มเมื่อไหร่ดี
องค์การอนามัยโลกแนะนำว่าควรป้อนอาหารเสริมให้เด็ก หลังจากมีอายุ 6 เดือนขึ้นไป เนื่องจากร่างกายมีความพร้อมมากขึ้นทั้งระบบอวัยวะภายใน ไปจนถึงความสามารถในการเคี้ยวอาหาร รวมถึงการทรงตัวขณะนั่ง ลูกจะสามารถนั่งเก้าอี้สูงของเด็กหรือเก้าอี้ทานข้าวได้เอง ทำให้พ่อแม่สามารถป้อนอาหารได้ง่ายขึ้นด้วย
ในบ้านเรากรมอนามัยมีคำแนะนำสำหรับพ่อแม่มือใหม่ว่า
- เด็ก 6 เดือน ควรกินอาหารเสริมวันละ 1 มื้อ ควบคู่ไปกับนมแม่ ส่วนอาหารที่ลูกควรได้รับ ควรเป็นข้าวบด หรือธัญพืช เช่น ข้าวโอ๊ต ควินัว เมล็ดแฟลกซ์บดละเอียด บดผสมกับ ปลา ตับ ไข่ ผักและผลไม้ควบคู่กันไป และควรให้ลูกกินอาหารเสริมในช่วงเช้าหรือช่วงเที่ยงเพื่อหลีกเลี่ยงอาการท้องอืดในตอนกลางคืน และเริ่มให้ทีละน้อยๆ แบบค่อยเป็นค่อยไป
- วัย 7 เดือน ให้เพิ่มปริมาณขึ้น จาก 1 ช้อนชา เป็น 1-2 ช้อนโต๊ะ และปรับลักษณะอาหารให้หยาบขึ้นเล็กน้อย เพื่อฝึกการเคี้ยวกลืน ส่วนอาหารที่ควรป้อนลูกในวัยนี้ เช่น ข้าวกล้องหรือข้าวสวยต้มบด-หยาบ ผสมเมล็ดแฟลกซ์บดละเอียดกับเนื้อสัตว์บดหยาบ เป็นต้น
- ลูกวัย 8 เดือน สามารถเปลี่ยนจากข้าวต้มเป็นข้าวสวยหุงนิ่มๆ บดหยาบ แทน และเพิ่มปริมาณเป็น 3-4 ช้อนโต๊ะ และเพิ่มจำนวนมื้อขึ้นมาอีก 1 มื้อค่ะ
- และในวัย 9-12 เดือน ฟันของลูกเริ่มขึ้นแล้ว สามารถเคี้ยวกลืนอาหารได้ดีขึ้นกว่าเดิม คราวนี้ลูกสามารถกินข้าวสวยหุงนิ่มๆ บดหยาบ หรือ ควินัวตุ๋นพร้อมกับผักและเนื้อสัตว์ที่หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ และเพิ่มจำนวนเป็น 3 มื้อได้แล้ว
อาหารมื้อแรกส่งเสริมพัฒนาการด้านต่าง ๆ ของลูก
- อาหารมื้อแรกสร้างพัฒนาการการเคี้ยวกลืนให้กับลูก ลูกจะเปลี่ยนลักษณะการกินจากการดูดนมแม่แล้วกลืนลงท้องเป็นการใช้ลิ้นดุนอาหาร ตวัดลิ้นผลักอาหารเข้าสู่ลำคอแล้วกลืน เมื่อเหงือกเริ่มแข็งแรง ฟันเริ่มขึ้น ลูกจะเรียนรู้วิธีการ ขบ กัด เคี้ยว บดอาหารที่หยาบขึ้น ส่งผลให้เกิดการขบเขี้ยว มีการขยับขากรรไกร ขยับลิ้น ขยับกระพุ้งแก้ม ซึ่งพัฒนาการการเคี้ยวกลืนเหล่านี้มีความสัมพันธ์กับการพูด เช่น ลูกพูดช้าเพราะขากรรไกร กล้ามเนื้อ กระพุ้งแก้มและลิ้นไม่แข็งแรง เป็นต้น
- อาหารมื้อแรกสร้างวินัย การป้อนอาหารให้ลูกเป็นเวลา โดยให้ลูกนั่งกินเป็นที่เป็นทาง ฝึกลูกให้กินข้าวกับพ่อแม่โดยไม่เปิดโทรทัศน์หรือหน้าจอโทรศัพท์เพื่อดึงดูดความสนใจหรือหลอกล่อให้กินอาหารตั้งแต่เล็ก ช่วยให้ลูกรู้จักมารยาทและรักษาวินัยบนโต๊ะอาหารได้ตั้งแต่เล็กจนโต ซึ่งวินัยการกินอาหารจะเป็นพื้นฐานในการฝึกวินัยด้านอื่นๆ ของลูกด้วยเช่นกัน
- อาหารมื้อแรกสร้างนิสัยการกินที่ดี เด็กที่ได้กินผักผลไม้ตั้งแต่เด็ก กินอาหารที่มี่ความหลากหลาย จะทำให้คุ้นชินกับรสชาติของอาหารต่างๆ ไม่เลือกรับประทาน ทำให้สามารถกินอาหารได้ครบ 5 หมู่ มีโภชนาการที่ดี กินแต่อาหารที่มีประโยชน์ และสามารถจัดสมดุลการกินอาหารให้กับตัวเองได้เมื่อโตขึ้น
3 เมนูเสริมสร้างพัฒนาการของลูกรัก
ควินัวตุ๋นแคร์รอตนมแม่
ควินัวเป็นธัญพืชที่มีโปรตีนสูง ใช้แทนข้าวได้ มีไฟเบอร์กากใย ช่วยระบบขับถ่ายของลูกได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังมีกรดอะมิโนที่จำเป็นที่สามารถพบได้ในนม มีแคลเซียมสูง บำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรงอีกด้วย
ในท้องตลาดจะมีควินัวหลายสีแต่สำหรับเด็กเล็กแนะนำควินัวสีขาวเพราะว่าควินัวขาวนั้นจะนุ่มที่สุดทานง่ายที่สุด โดยควินัวขาวมีให้เลือก 2 แบบคือ ควินัวแบบบด และแบบหุง
White Quinoa แบบหุง วิธีการทานจะเหมือนข้าวค่ะ สามารถหุงแบบข้าว หรือตุ๋นพร้อมซุปเป็นข้าวตุ๋น หรือจะใช้การนึ่ง หรือต้ม ก็ได้เช่นกัน สามารถทำให้ลูกทานครั้งละปริมาณมาก แล้วใส่ช่องแช่แข็งแล้วนำออกมาอุ่นให้ลูกทานทีละน้อยได้เช่นกัน
ส่วนควินัวแบบบด หรือ Quinoa powder วิธีการทานจะสะดวกและง่ายกว่าควินัวแบบหุงมาก เพราะเป็นเหมือนผงโจ๊กสามารถผสมน้ำต้มเดือด คนให้เข้ากันแล้วผสมไข่แดง ผงตับ จะตุ๋นพร้อมซุปเป็นข้าวตุ๋น ก็ได้เช่นกัน เหมาะสำหรับพกพามากๆ ค่ะ
ส่วนผสม
เมล็ดควินัวขาว 1 ช้อนโต๊ะ
แคร์รอตหั่นแว่น 2-3 ชิ้น
นมแม่ 1 ช้อนโต๊ะ
น้ำเปล่า 1 ถ้วย
วิธีทำ
1. ล้างควินัวให้สะอาด (ซาวน้ำเหมือนข้าวเลยค่ะ)
2. ต้มควินัวพร้อมกับแคร์รอตประมาณ 15-20 นาที เมื่อควินัวสุกให้ใช้ไฟต่ำ ปิดฝาแล้วตุ๋นต่ออีกประมาณ 15 นาที
3. เสร็จแล้วพักให้เย็นลงเล็กน้อย จากนั้นนำควินัวกับแคร์รอตมาปั่นรวมกันจนละเอียด ตักใส่ชาม ใส่นมแม่ลงไป คนให้เข้ากัน ก็พร้อมป้อนลูกน้อยแล้วค่ะ
----------------------------------------
ซุปไก่ใส่เมล็ดแฟลกซ์
เมล็ดแฟลกซ์มีใยอาหารสูงช่วยในเรื่องของระบบขับถ่ายของลูกได้เป็นอย่างดีอุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุและกรดไขมัน โอเมก้า 3 6 9 โดยพาะโอเมก้า3 ที่จะมีสูงมากในเมล็ดแฟลกซ์ นอกจากนี้ยังช่วยในการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ต้านเชื้อแบคทีเรีย ไวรัสและเชื้อรา
เมล็ดแฟลกซ์แบบบดละเอียดสามารถให้ลูกกินได้เลยค่ะ หรือจะโรยบนอาหารของลูกก็ได้ ให้ลูกกินได้วันละ 1-3 ช้อนชา แบ่งเป็นมื้อ มื้อละช้อนชา จะช่วยให้ขับถ่ายได้ดีค่ะ
ส่วนผสม
เนื้อไก่สับละเอียด 1 ช้อนโต๊ะ
ซุปผักน้ำใสสำหรับทำอาหารของเด็ก (ถ้าไม่ได้เตรียมไว้ สามารใช้น้ำสะอาดแทนได้) 1 ถ้วย
เมล็ดแฟลกซ์บดละเอียด 1 ช้อนชา
วิธีทำ
1. ตั้งหม้อต้มน้ำซุปผักจนเดือด ละลายเนื้อไก่ในน้ำเล็กน้อยเพื่อไม่ให้ไก่จับกันเป็นก้อน จากนั้นค่อยๆ เทลงไปในหม้อ คอยช้อนฟองออก รอจนไก่สุกจึงปิดเตา
2. กรองเนื้อไก่ออกจากน้ำซุป นำไปใส่ชามผสมกับเมล็ดแฟลกซ์บดละเอียด1 ช้อนชา จากนั้นตักน้ำซุปที่ใช้ต้มไก่ใส่ลงในชาม 2 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากัน หากซุปมีความหนืดเกินไปให้เติมน้ำซุปผักลงไปเพิ่มค่ะ
----------------------------------------
กาบาบดไข่แดง
ข้าวฮางงอก คือข้าวที่เพาะงอกจากข้าวเปลือก เป็นส่วนที่มีประโยชน์มาก โดยเฉพาะจมูกข้าวฮางงอก นั้นมี GABA วิตามิน B แร่ธาตุและวิตามินต่างๆ ช่วยบำรุงสมอง บำรุงระบบประสาท และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายของลูกน้อยได้
โดยผงจมูกข้าวฮางงอกสามารถผสมน้ำร้อน น้ำซุป หรือน้ำต้มเดือดให้ลูกทานได้ทันที หรือจะใช้การต้ม หรือตุ๋น ร่วมกับไข่ เนื้อสัตว์ หรือผักก็ได้เช่นกัน ทานง่าย แค่เพียงผสมครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะในน้ำซุป ก็จะได้จมูกข้าวฮางงอกตุ๋น เป็นมื้ออาหารง่ายๆที่สามารถป้อนลูกได้เลยค่ะ
ส่วนผสม
ผงจมูกข้าวฮางงอก 1 ช้อนโต๊ะ
ไข่แดง ½ ฟอง
น้ำซุปผักต้มสุก 1-2 ช้อนโต๊ะ
วิธีทำ
1. ต้มน้ำซุปจนเดือด ตักผงข้าวจมูกฮางงอกใส่ชาม ตามด้วยไข่แดง
2. เติมน้ำซุปลงไป 1 ช้อนโต๊ะ ค่อย ๆ บี้ไข่แดงให้ละเอียด คนผงจมูกข้าวฮางงอกไม่ให้เกาะตัวกันเป็นก้อน หากข้าวหนืดเกินไปสามารถเติมซุปเพิ่มได้ เสร็จแล้วป้อนเจ้าตัวเล็กได้เลย
เพราะการกินอาหารที่ดี จะสร้างการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่ดีให้เด็กๆ ดังนั้นมื้อแรกของลูกจึงเป็นเรื่องสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่จะละเลยไม่ได้