Q&A กลุ้มใจ ลูกชอบยืนถ่ายอุจจาระ

Q : ลูกสาวอายุ 2 ปี เวลาปวดฉี่ ก็จะวิ่งเข้าห้องน้ำ ถอดกางเกงเอง สอนอะไร ลูกก็ทำตามได้ทุกอย่าง แต่พอถึงเวลาปวดท้องถ่ายจริงๆ ลูกก็ไม่ยอมนั่งถ่าย จะร้องไห้มากเลย จบก็คือลูกยืนถ่าย คือว่าตอนกลางคืน จะใส่ผ้าอ้อมสำเร็จรูปให้ลูกนอน พอตอนเช้าลูกตื่นก็จะถ่ายในผ้าอ้อมทุกเช้า แต่มา 2 เดือนหลัง จะพาลูกไปหัดถ่ายในห้องน้ำ บางครั้งก็สำเร็จ บางครั้งก็ไม่สำเร็จ อยากให้คุณหมอแนะนำวิธีปฏิบัติด้วยค่ะ

A : ปัญหาคือเด็กไม่ยอมนั่งถ่ายอุจจาระ ตามปกติเด็กๆ อายุ 2 ขวบ จะมีความสามารถควบคุมการขับถ่ายทั้งอุจจาระและปัสสาวะได้เรียบร้อย ดังจะเห็นได้ว่าเวลาปวดปัสสาวะลูกสาวก็วิ่งเข้าห้องน้ำแล้วดูแลตัวเองได้ แต่ในเรื่องการถ่ายอุจจาระนั้นอาจจะมีขั้นตอนที่แตกต่างจากการถ่ายปัสสาวะเล็กน้อย โดยเฉพาะปัญหาเรื่องอุจจาระที่มีลักษณะแข็งเกินไป เด็กๆ ที่มีอุจจาระขนาดใหญ่และแข็งกว่าปกติจะต้องใช้แรงเบ่งเวลาจะถ่ายมากกว่าธรรมดา และท่าที่จะช่วยทำให้แกมีแรงเบ่งสูงสุดนั้นก็คือท่ายืน นอกจากนั้นการที่อุจจาระมีขนาดใหญ่และแข็งเวลาถ่ายจะครูดบริเวณส่วนล่างของทวารหนักทำให้เกิดแผลและเจ็บปวด จึงทำให้เด็กมักมีปัญหาเวลาที่จะถ่ายอุจจาระครั้งต่อๆ ไป

ดังนั้นคุณแม่ควรสังเกตดูลักษณะอุจจาระของลูก และวิธีการถ่ายของลูกอีกครั้งว่าเป็นไปตามที่หมอคาดคะเนหรือไม่ ถ้าใช่เราก็ต้องมาปรับวิธีการถ่ายอุจจาระกันให้เหมาะสมอีกครั้งหนึ่ง หลักใหญ่ๆ ในการแก้ไข หมออยากจะสรุปเป็น 3 เรื่อง

• • • ประการแรก เราต้องพยายามระบายสิ่งที่คั่งอยู่ในลำไส้ลูกออกไปให้หมดก่อน โดยปรึกษาคุณหมอขอใช้ยาเหน็บหรือยาระบายอ่อนๆ ให้อุจจาระที่แข็งและสะสมอยู่ในสำไส้ระบายออกไปให้หมด
    • ประการที่สอง คือ ปรับวิธีรับประทานอาหารและนมให้เหมาะสมมากขึ้น ให้รับประทานอาหารที่มีกาก ดื่มน้ำให้มากขึ้น รวมทั้งรับประทานอาหารเป็นเวลา การดื่มนมปริมาณมากๆ ในเด็กอายุสองขวบนับว่าเป็นสาเหตุหนึ่งที่จะทำให้เด็กมีปัญหาท้องผูก ดังนั้นคุณแม่ควรให้ความสำคัญกับอาหารมื้อปกติทั่วๆ ไปอย่างอื่นแทนที่จะใช้นมเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงกลางคืนที่ให้อยู่หลายครั้ง
    • ประการที่สาม คือ การปรับพฤติกรรมการถ่ายให้ลงตัว อาจจะเป็นช่วงหลังอาหารเช้า หรือหลังอาหารเย็นก็แล้วแต่ และปฏิบัติตามที่คุณแม่ทำมา คือให้ลูกเข้าห้องน้ำและหัดถ่ายเป็นเวลาสั้นๆ ทุกวัน ทำไม่สำเร็จวันรุ่งขึ้นทำใหม่ไปเรื่อยๆ ในที่สุดก็จะประสบความสำเร็จได้

เวลาที่ลูกถ่าย ลูกอาจจะต้องใช้แรงเบ่งมาก คุณแม่อาจจะหาม้านั่งไม้ตัวเล็กๆ มาวางรองที่เท้าลูกเพื่อให้ลูกนั่งถ่ายพร้อมกับวางเท้าลงบนพื้นไม้นั้นได้เต็มที่จะทำให้มีแรงเบ่งอุจจาระได้ดีขึ้นกว่าธรรมดา นอกจากนั้นเวลาที่ลูกทำสำเร็จก็ควรจะแสดงความชื่นชมที่พอเหมาะ และถ้าวันไหนแกถ่ายไม่ได้ก็อย่าเผลอไปตำหนิลูก ปล่อยให้เป็นเรื่องธรรมดาๆ ไป สุดท้ายปัญหาเรื่องการขับถ่ายก็จะลงตัวเป็นปกติในที่สุดค่ะ