Dysfunctional Family ครอบครัวพร่องหน้าที่ คือ สภาวะที่พ่อแม่ไม่ทำหน้าที่ในการเลี้ยงดูลูกอย่างถูกต้อง ตามความต้องการทางร่างกาย จิตใจ และพฤกติกรรมของเด็กแต่ละคน การที่พ่อแม่ทำพฤติกรรมบางอย่าง พูดบางเรื่องที่บั่นทอนและทำลายพัฒนาการลูกโดยไม่รู้ตัว อาจทำให้ลูกเป็นเด็กเก็บกด ซึมเศร้า หมดพลังใจในการ "เป็นเด็ก" และ "เรียนรู้" จนส่งผลต่อพัฒนาการทุกด้าน
นี่คือ 7 พฤติกรรมแย่ ๆ ที่พ่อแม่เผลอทำร้ายลูกแบบไม่รู้ตัว ลองตั้งสติ ประเมินตัวเองดูกันค่ะว่าเผลอทำ หรือ อาจจะตั้งใจทำอะไรไป แล้วมาปรับแก้ใหม่ด้วยการลด ละ เลิก พฤติกรรมเหล่านี้กัน
บ่นเก่งทุกเรื่อง การบ่นทุกเรื่อง บ่นซ้ำ ๆ บ่นบ่อย ๆ เป็นเพราะอยากให้ลูกทำในสิ่งที่ถูกต้องและเป็นไปตามความคาดหวัง แต่กลับกันว่า การบ่นยิ่งทำให้ลูกไม่ได้ลงมือทำอย่างเข้าใจ รู้สึกเหมือนทำอะไรก็ไม่ถูกสักอย่าง บางคนเลยคิดว่า ทำก็บ่น ไม่ทำก็บ่น งั้นก็ไม่ทำเลยดีกว่าเพราะยังไงก็บ่นอยู่ดี สุดท้ายเขาก็จะไม่รู้จักความรับผิดชอบ หน้าที่ และความภูมิใจในตัวเอง
ช่างดุด่า พฤติกรรมนี้เกินเบอร์กว่าขี้บ่นไปอีกค่ะ ลูกทำไม่ได้ดั่งใจ ทำผิดตำหนิทันที ดุด่าทันทีแบบไม่รอฟังเหตุผล บางคนอาจใส่อารมณ์โมโห โกรธ ชี้หน้าใส่ลูก พฤติกรรมนี้ไม่ใช่แค่ทำให้ลูกเสียใจค่ะ แต่ทำให้เขาความเป็นตัวเอง ไม่กล้าที่จะลงมือทำอะไรเพราะกลัวผิดพลาด รอทำตามที่พ่อแม่บอกเท่านั้นเพราะไม่อยากถูกโกรธ รวมไปถึงหากมีปัญหาก็ไม่กล้าที่จะบอกหรือปรึกษาพ่อแม่ เพราะกลัวโดนดุด่า
เวลาแฮปปี้ก็ดีใจหาย เวลาหงุดหงิดโมโหก็ร้ายเหมือนภูเขาไประเบิด พ่อแม่ที่เป็นแบบนี้อาจทำให้ลูกสับสน ไม่กล้าเข้าหา ไม่รู้ว่าจะเข้าไปเล่น คุย หรือปรึกษาเรื่องอะไรในเวลาไหนถึงจะถูก และอาจทำให้ลูกจำเป็นแบบอย่างไปใช้กับคนอื่นเพราะคิดว่าทำได้เป็นเรื่องปกติ
"แค่นี้ทำไมทำไม่ได้ เพื่อนยังทำได้เลย" "พี่เรียนเก่งกว่าตั้งเยอะ ทำไมเรียนไม่ได้แบบพี่" พ่อแม่แบบนี้มักคาดหวังในตัวลูกว่าจะต้องทำได้ดี อย่างที่หวังไว้ แต่เมื่อทำไม่ได้ก็จะตำหนิด้วยการเปรียบเทียบ ซึ่งไม่ใช่แค่ทำให้ลูกน้อยใจค่ะ แต่ยังทำให้ลูกไม่เห็นค่าในตัวเอง ละความพยายาม ไม่ฮึดสู้ทั้งที่จริงแล้วเขามีศักยภาพพัฒนาได้ในแบบตัวเอง
การคิดและตัดสินใจแทนลูกมักมาจาก "ความหวังดี อยากให้ลูกได้ดี" เป็นส่วนใหญ่ค่ะ ทำแบบนี้ดี เรียนแบบนี้ที่สุด โดยลืมที่จะสังเกตความชอบ ความถนัดของลูก ไม่สนใจความคิดเห็นของลูก ทั้งที่จริงแล้วการฟังเสียงลูก เปิดโอกาสให้เขาได้เลือกและตัดสินใจเอง เป็นจุดเริ่มต้นของความกล้าและความคิดสร้างสรรค์ค่ะ
เป็นพ่อแม่ที่มีความคิดอยู่ในกรอบเดิม ๆ ไม่ยืดหยุ่นความคิดไปตามการเปลี่ยนแปลง ไม่เปิดใจยอมรับและปรับใช้ ไม่กล้าก้าวออกจากหลักคิดเดิมเพราะกลัวล้มเหลว ผิดพลาด เช่น ลูกชอบศิลปะ แต่กลับมองว่าไม่มีประโยชน์ ทำเป็นอาชีพไม่ได้ เป็นต้น Fixed Mindset จึงมักทำให้เกิดช่องว่างภายในครอบครัว ความไม่เห็นไม่ตรงกัน
พ่อแม่ก้มหน้าใช้โทรศัพท์มือถือตลอดเวลา แม้จะนั่งอยู่กับลูกแต่กลับกลายเป็น "พ่อแม่ลูกไม่มีอยู่จริง" ค่ะ ลูกชวนคุยชวนเล่น พ่อแม่ไม่หันไปแม้แต่มอง บางคนอาจทำแค่ "อือๆ หนูเล่นเลยลูก" ทำให้ขาดปฏิสัมพันธ์ ลูกจะรู้สึก "โดดเดี่ยวท่ามกลางผู้คน" โดยเฉพาะกับคนที่ใกล้ชิดที่สุด จะยิ่งกระตุ้นให้เขาเก็บตัว เก็บกด
คุณพ่อคุณแม่อาจทำพฤติกรรมบางอย่างนี้โดยไม่รู้ตัวหรือตั้งใจค่ะ แต่วันนี้เรามาตั้งต้นกันใหม่ "อย่างตั้งใจ" ที่จะปรับตัวเองให้กลายเป็นฐานที่มั่นทางใจที่มั่นคงของลูกกันนะคะ