6 สิ่งที่แม่หลังคลอดต้องตรวจติดตามอาการ ถ้าไม่อยากเจอภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด

หลังคลอดลูกแล้ว 1 เดือน แม่หลังคลอดจำเป็นต้องตรวจสุขภาพหลังคลอด เช่น ตรวจเต้านม น้ำคาวปลา แผลคลอดลูก เป็นต้น เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีอาการ หรือภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายตามมา

6 สิ่งที่แม่หลังคลอดต้องตรวจติดตามอาการ ถ้าไม่อยากเจอภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด

1. เริ่มตรวจสุขภาพหลังคลอดด้วยการซักประวัติ
   คุณหมอจะเริ่มด้วยการซักประวัติ ถามว่าร่างกายคุณแม่เป็นอย่างไรบ้าง เช่น น้ำคาวปลาหมดแล้วหรือยัง น้ำนมไหลดีไหม  ต้องการเว้นระยะห่างลูกคนต่อไปนานเท่าไหร่ เพื่อที่จะได้แนะนำวิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสมให้คุณแม่
   
   
2. ตรวจเต้านมหลังคลอด
   ถ้าใครมีปัญหาเรื่องการให้นม คุณหมอจะตรวจดูว่าเต้านมมีปัญหาไหม หัวนมบอดหรือเปล่า เต้านมอักเสบหรือไม่ ถ้ามีปัญหาก็จะส่งเข้ารับคำแนะนำที่คลินิกนมแม่ค่ะ
   
   
3. น้ำคาวปลาหลังคลอด
   ตรวจดูว่าน้ำคาวปลาหมดของคุณแม่หรือยัง หลังจากคลอดแล้ว 3-4 วันแรก น้ำคาวปลาจะ ออกมาเป็นเลือดสด ๆ หลังจากช่วง 4 วันแรก ถึง 10-14 วัน น้ำคาวปลาจะจางลงและมาแบบน้ำปนปนเลือด หลังจาก 2 สัปดาห์ไปแล้วน้ำคาวปลาจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นน้ำสีขาว ๆ จนกระทั่งหมดในที่สุด ถ้าน้ำคาวปลาออกมาเป็นสีผิดปกติไปจากนี้คุณหมอก็จะได้หาสาเหตุต่อไปค่ะ
   
   
4. ตรวจมดลูกหลังคลอด
   มดลูกเข้าอู่กลับสู่ภาวะปกติหรือยัง เพราะช่วงที่คุณแม่ตั้งครรภ์มดลูกจะขยายตัวขึ้นมาก หลังจากคลอดคุณหมอจึงต้องมาตรวจว่ามดลูกหดตัวดีแล้วหรือยัง หรือที่เรียกกันว่า ‘มดลูกเข้าอู่’ นั่นเองค่ะ โดยส่วนใหญ่มดลูกจะเข้าอู่ในช่วง 4-6 สัปดาห์หลังคลอด ซึ่งเป็นระยะเวลาเดียวกับที่คุณหมอนัดตรวจพอดี อีกทั้งคุณหมอก็จะถือโอกาสตรวจมะเร็งปากมดลูกให้คุณแม่ด้วยเลยค่ะ
   
   
5. ตรวจสุขภาพระบบขับถ่ายหลังคลอด
   ดูว่าคุณแม่มีปัญหาเรื่องการขับถ่าย ปัสสาวะและอุจจาระหรือเปล่า เพราะหลังคลอดในช่วงวันแรก ๆ อาจมีปัญหาเรื่องท้องผูกนิดหน่อยค่ะ แต่พอผ่านไปสักระยะหนึ่งแล้ว การขับถ่ายจะกลับมาเป็นปกติ เพราะคุณแม่ที่คลอดธรรมชาติบางคนอาจจะมีกลัวไม่ยอมถ่ายอุจจาระ ด้วยกลัวว่าแผลฝีเย็บจะปริแตกค่ะ
   
   
6. ตรวจแผลฝีเย็บ แผลผ่าคลอด
   ถ้าเป็นคุณแม่ที่ผ่าคลอดก็จะดูแผลหน้าท้องว่าหายดีไหม ยังเจ็บอยู่หรือเปล่า ถ้าคุณแม่คลอดธรรมชาติก็จะดูแผลฝีเย็บว่าเป็นอย่างไรบ้าง ซึ่งคุณหมออาจจะนัดคุณแม่ที่ผ่าคลอดเพื่อมาดูแผลผ่าก่อนสัก 1 อาทิตย์หลังคลอด และอีก 5 สัปดาห์ ก็ค่อยนัดกลับมาตรวจร่างกายอีกทีค่ะ

สัญญาณเตือนสุขภาพหลังคลอดที่ควรต้องไปพบแพทย์

อาการน่าเป็นห่วงที่คุณแม่ควรจะต้องสังเกตและระวังมักเกิดขึ้นในช่วง 2 สัปดาห์แรก อย่างเช่น เรื่องน้ำคาวปลาแทนที่จะลดน้อยลงกลับมีมากขึ้น พร้อมทั้งอาจมีลิ่มเลือดออกมาด้วย หรือมีกลิ่นคาว มี อาการไข้หนาวสั่น ซึ่งอาจจะเกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ และในเรื่องของแผลฝีเย็บ ที่อาจจะมีอาการบวมแดง อักเสบ เป็นหนอง เหล่านี้ก็ควรรีบไปพบแพทย์ด่วนโดยไม่ต้องรอถึงวันนัดเพื่อจะได้รีบรักษาต่อไปค่ะ

ดูแลสุขภาพหลังคลอด

ช่วงหลังคลอด 6 สัปดาห์ถือเป็นช่วงเวลาที่ร่างกายและระบบต่าง ๆ ในตัวคุณแม่กำลังเรื่องกลับสู่สภาพปกติ กลับมาเป็นร่างกายของผู้หญิงธรรมดา ๆ คนหนึ่ง แต่ในช่วงระยะที่ร่างกายกำลังปรับตัวอยู่นั้นก็มีข้อที่ควรระวัง

• เพศสัมพันธ์หลังคลอด - คุณแม่ยังไม่ควรมีเพศสัมพันธ์ เพราะปากมดลูกยังไม่ปิด ถ้ามีเพศสัมพันธ์ก็อาจทำให้มีการติดเชื้อเข้าไปในโพรงมดลูกได้
  
  
• มีไข้ ไม่สบายหลังคลอด - ต้องระมัดระวังเรื่องการมีไข้ บวกกับการมีเต้านมคัด หรือว่ามีเลือดออกมาก ก็ต้องมาดูว่าไข้นั้นมาจากสาเหตุอะไร
  
  
• ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด - สามารถเกิดขึ้นได้ แต่ก็ต้องได้รับการวินิจฉัยแต่เนิ่น ๆ เพราะคุณแม่บางคนเป็นก็ไม่เลี้ยงลูกเลยก็มี

ขอขอบคุณ พญ.กันดาภา ฐานบัญชา สูติแพทย์ รพ.บี.แคร์ เมดิคอล เซ็นเตอร์