แด่คุณแม่ผู้เสียสละของน้อง ๆ เด็กพิเศษ

บทความนี้ ผมขอเขียนให้คุณแม่ของเด็กทุกคนครับ โดยเฉพาะคุณแม่ของน้อง ๆ เด็กพิเศษ ในบทบาทแม่เด็กพิเศษ คุณแม่ย่อมมีความลำบากมากขึ้นอีกหลายเท่า เพราะนอกจากการดูแลในชีวิตประจำวัน คือ การกิน การนอน การเล่น และการขับถ่ายแล้ว คุณแม่ยังต้องมีภาระหน้าที่เพิ่มเติมอีก มากบ้างน้อยบ้างตามแต่ปัจจัยของแต่ละครอบครัวครับ
 
ทุกสิ่งที่หมอเขียนในบทความนี้ มาจากความรู้สึกและประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยของตัวเอง ผสมกับข้อเท็จจริงทางการแพทย์ จึงอยากจะให้คุณแม่ของเด็กพิเศษทุกคนได้มีโอกาสอ่าน อย่างน้อยก็เพื่อรับฟังประสบการณ์จากอีกหลาย ๆ ครอบครัว และเพื่อรับรู้ว่าคุณแม่ไม่ได้สู้อยู่ตัวคนเดียวนะครับ

คุณแม่น้องเด็กพิเศษต้องเลิกโทษตัวเองว่าเป็นคนทำให้ลูกมีปัญหาเป็นเด็กพิเศษ

ข้อนี้สำคัญที่สุดเลยนะครับ อย่าโทษตัวเอง เพราะคุณแม่ไม่ใช่คนที่เลือกยีนหรือโครโมโซมให้กับลูก แต่เป็นกลไกตามธรรมชาติเป็นผู้เลือก การที่คุณแม่มีลูกเป็นกลุ่มอาการดาวน์ ไม่ได้เป็นเพราะคุณแม่มีอายุมาก เพราะน้องที่เป็นดาวน์ซินโดรมหลาย ๆ คนก็เกิดจากแม่ที่อายุน้อย เพียงแต่คุณแม่ที่อายุมาก ก็จะมีความเสี่ยงมากขึ้น

ความเสี่ยงนี้ก็อยู่เพียงระดับไม่กี่เปอร์เซ็นต์ ซึ่งแปลว่าส่วนใหญ่แล้วก็จะไม่เป็นโรคครับ หรือการเลี้ยงดูของคุณแม่ก็ไม่ได้เป็นสาเหตุให้ลูกเป็นโรคออทิสซึม ดังที่เคยเชื่อ ๆ กันมาในอดีต เพราะวิธีการเลี้ยงดูของแม่เป็นหนึ่งในหลายปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการของลูก และโรคออทิสซึมก็มีสาเหตุทั้งจากพันธุกรรมและปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมหลายชนิด เป็นต้น และที่สำคัญคือ เราไม่สามารถย้อนอดีตได้ การเฝ้าคิดว่าการที่ลูกเป็นแบบนี้เป็นความผิดของตัวคุณแม่ จึงไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ ซ้ำยังทำให้ตนเองมีความรู้สึกเชิงลบเสียอีก ซึ่งความรู้สึกแบบนี้ไม่ได้ส่งผลดีกับการดูแลเด็กนะครับ

คุณแม่น้องเด็กพิเศษควรรู้ไว้ถึงลูกจะพูดไม่ได้ แต่ก็สามารถรับรู้ได้

เพราะในหลาย ๆ เคสที่หมอดูแล แม้เด็กจะไม่เคยพูดคำที่มีความหมายใด ๆ กับคุณแม่ได้เลย แต่คุณแม่ของเด็กพิเศษเหล่านั้นก็สามารถรับรู้ได้ถึงความเชื่อมั่น ความรู้สึกอบอุ่นใจ การรู้สึกสงบ และการลดลงของพฤติกรรมรุนแรงของเด็กในขณะที่ตัวเค้าอยู่ใกล้ ๆ กับแม่ เพราะสำหรับเด็กพิเศษหลาย ๆ คนแล้ว โลกทั้งหมดของตัวเขาก็คือบ้าน และคนที่เขารู้จักก็คือพ่อแม่เท่านั้น การที่พูดไม่ได้จะบ่งถึงความบกพร่องของวงจรประสาทด้านภาษา แต่สมองแต่ละส่วนก็มีหน้าที่การทำงานต่างกัน

ดังนั้น วงจรประสาทในสมองส่วนอื่น ๆ ก็อาจจะยังคงทำงานได้ ดังนั้นแม้จะพูดไม่ได้ แต่ก็อาจจะสามารถได้ยินเสียงอ่อนหวานที่คุ้นเคยได้ แม้จะพูดไม่ได้ แต่ก็อาจจะรับรู้และอบอุ่นใจทุก ๆ ครั้งที่แม่มากอด และแม้จะพูดไม่ได้ แต่ก็อาจจะใช้แววตาสะท้อนให้เห็นถึงความรู้สึกของตัวเขาได้ หรือในกรณีที่รุนแรงที่สุด ที่เด็กไม่สามารถที่จะแสดงท่าทีอะไรได้เลย แต่ก็มีการแสดงให้เห็นว่าพฤติกรรมของตัวเขาเปลี่ยนไปเมื่อคุณแม่เข้ามากอด ดังนั้น แม้ตัวเด็กอาจจะสื่อสารด้วยคำพูดไม่ได้ ก็ไม่ได้หมายความว่าตัวเค้าจะไม่รับรู้ถึงความห่วงใยและความปรารถนาดีของคุณแม่นะครับ