“จะเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยวในเวลาไม่นานนี้ ทำอย่างไรดี”

อธิบายว่าการหย่าร้างอาจจะทำให้เด็กๆ สูญเสียความไว้ใจ (trust) สิ่งแวดล้อมได้บ้าง ดังนั้นคุณพ่อและคุณแม่ควรยืนยันกับลูกอย่างชัดเจนว่าความเป็นพ่อแม่ยังคงอยู่และจะมีอยู่ตลอดไป  พ่อแม่จะเป็นเพื่อนกัน มิใช่สามีภรรยา และทั้งสองคนจะไม่ทอดทิ้งลูก แล้วทำให้ได้ห้ามกล่าวร้ายกัน

ในกรณีคนหนึ่งตาย เราสามารถบอกลูกได้ว่าพ่อหรือแม่ไปสวรรค์แล้ว ไม่เจ็บปวดอะไรอีก คุณพ่อหรือคุณแม่อยู่สบายที่นั่นและไม่สามารถกลับมาได้  เด็กๆจะพอใจและสบายใจที่ทราบว่าพ่อหรือแม่ยังสบายดี ณ ที่ใดที่หนึ่ง แล้วเขาจะค่อยๆ รู้เอาเองว่าความตายที่แท้คืออะไร

ในกรณีที่คนหนึ่งตายไปเมื่อลูกเป็นเด็กโต เด็กโตอาจจะโทษตนเองได้ด้วยระบบเหตุผลที่ยังพัฒนาไม่ดีพอ ดังนั้นควรอธิบายกับลูกให้ชัดเจนว่าพ่อ หรือแม่จากไปเพราะอะไร ไม่เปิดโอกาสให้เขาเชื่อมโยงเรื่องเอาเองด้วยความเข้าใจผิด

แม่เลี้ยงเดี่ยวหรือพ่อเลี้ยงเดี่ยวเลี้ยงลูกด้วยหลักการเดียวกันกับครอบครัวลักษณะอื่น นั่นคือให้เวลา เด็กๆ ต้องการเสาหลักของพัฒนาการที่มั่นคงเพียงต้นเดียว ไม่จำเป็นต้องมีสองต้น ส่วนเรื่องพัฒนาการทางเพศนั้นปัจจุบันเราพบแล้วว่าไม่เกี่ยวข้องกับที่คนเลี้ยงจะเป็นเพศอะไร เด็กคนหนึ่งจะพัฒนาเป็นเพศสภาพ(gender) หรือเพศวิถี(sexuality) อะไรก็จะเป็นอย่างนั้นด้วยตัวของเขาเองไม่ขึ้นกับอะไรทั้งสิ้น เขาเป็นของเขาเองและเลือกไม่ได้

ที่สำคัญกว่าบทบาททางเพศจึงเป็นบทบาทด้านการใช้ชีวิตเสียมากกว่า  นั่นคือพ่อแม่เป็นแบบอย่างที่ดีในเรื่องความมานะ อดทน และไม่ย่อท้ออุปสรรค  คิดถึงผู้อื่น รู้จักแบ่งปันและมีจิตสาธารณะเด็กๆ พัฒนาด้วยการเลียนแบบ (identify) พ่อแม่เป็นทุนอยู่แล้ว

ในกรณีที่เด็กถามถึงพ่อหรือแม่ที่หายไปเพราะสังเกตได้ว่าบ้านอื่นมี เราสามารถบอกได้ตรงๆ ว่าเราพร้อมจะเป็นทั้งพ่อและแม่ของลูกในตัวคนเดียว เด็กมิได้สนใจคำตอบมากเท่ากับท่าทีที่มั่นคงของพ่อหรือแม่ 

ความหวั่นไหวมิได้เกิดจากการขาดพ่อหรือแม่ แต่เกิดจากคนที่เหลืออยู่ไม่มั่นคงเสียมากกว่า ดังนั้นควรทำความเข้าใจและปรับเปลี่ยนทัศนคติของตนเองเกี่ยวกับเรื่องบทบาททางเพศให้เรียบร้อย นั่นคือเป็นคนอย่างไรสำคัญกว่าเป็นเพศอะไร

นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
จิตแพทย์และนักเขียน ขวัญใจพ่อแม่ชาวโซเชียล