ผ้าอ้อมสำเร็จรูปมีผลต่อการกลั้นฉี่ของลูกหรือไม่

ทางบ้านไม่อยากให้ลูกใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปเพราะเปลือง ทางครูก็กดดันมาว่าทำไมเด็กยังต้องใช้อีก คนอื่นๆ เขาเลิกใช้กันแล้ว หนูกลุ้มใจมากเลย เพราะพอไม่ใส่ก็ราด

เด็กทุกคนบนโลกจะสามารถกลั้นฉี่และอึได้ก่อนอายุ 3 ขวบทุกคน หากเราไม่กดดันจนเกินไป ช่วงอายุ 2-3 ขวบเป็นช่วงวัยพัฒนาการที่เรียกว่าออโตโนมี่ (autonomty) เด็กจะพัฒนาความสามารถกลั้นฉี่และกลั้นอึได้เองโดยอัตโนมัติ  ไม่มีใครต้องสอน และที่จริงแล้วไม่มีใครจะมีปัญญาสอน เพราะกล้ามเนื้อกลั้นฉี่กลั้นอึนี้เป็นกล้ามเนื้อเรียบ (smooth muscle) ซึ่งอยู่นอกเหนืออำนาจของจิตใจ 

กล้ามเนื้อกลั้นฉี่กลั้นอึที่หูรูดกระเพาะปัสสาวะและที่หูรูดทวารหนักอยู่ที่ศูนย์กลางของร่างกายอยู่แล้ว จึงจะพัฒนาได้เองเป็นอย่างแรกๆ โดยที่ไม่ต้องมีใครบังคับ ที่เราพยายามสอนเด็กๆ คือสอนเรื่องกาลเทศะเสียมากกว่า กล่าวคือเมื่อปวดฉี่ให้ไปฉี่ตรงนั้น และเมื่อปวดอึให้ไปถ่ายตรงนั้น พ่อแม่ที่รู้งานจะพาลูกไปห้องน้ำตามเวลา ด้วยความสุข นั่งเป็นเพื่อน รอเวลาให้เขาถ่าย เขาไม่ถ่ายก็กลับออกมาด้วยความสุขเหมือนขาเข้า เราจึงเรียกว่าสุขา เข้าก็เป็นสุข ออกก็เป็นสุข เมื่อเด็กๆ เป็นสุขเขาจะทำได้เองโดยไม่มีใครสอน  เรียกว่าทำได้เองโดยอัตโนมัติ

ในทางตรงข้าม หากเรากดดันเขามากไปในวันเวลาที่เขาไม่พร้อม เขาจะติดขัด พัฒนาไม่ไป เราเรียกว่า fixation การกลั้นฉี่อึนี้ก็จะยืดยาวออกไป
และถ้าเรายังไม่เลิก ดุด่าว่าตีซ้ำเพียงเพราะเขากลั้นยังไม่ได้ เขาจะเริ่มถดถอย พัฒนาการถอยหลัง เราเรียกว่า regression ความสามารถที่จะกลั้นได้ก็จะยืดยาวออกไปอีก

เรื่องการติดขัดและการถดถอยนี้เป็นได้กับพัฒนาการอื่นๆ ด้วย ภายใต้ขอเท็จจริงที่ว่าเด็กแต่ละคนพัฒนาเร็วช้าต่างกัน เอามาเปรียบเทียบกันมิได้  ในวันเวลาที่เขายังบวกลบเลขมิได้ อ่านเขียนมิได้ แล้วเรากดดันอย่างหนัก เขาจะติดขัดไปจนถึงถดถอย บวกลบเลขและอ่านเขียนมิได้เนิ่นนานออกไปอีก

ในทางตรงข้าม เราสบายๆ กับช่วงปฐมวัย คือ 2- 7 ขวบ อะไรๆ ก็รอได้ พัฒนาการแทบทุกด้านจะเกิดขึ้นได้เอง ตามจังหวะก้าวของแต่ละคน อย่างมั่นคง

การกลั้นไม่ได้นำมาสู่การใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ซึ่งเป็นเทคโนโลยี่ที่สะดวกสบายกว่าผ้าอ้อมใช้แล้วซักมาก แต่ก็สิ้นเปลืองเงินมากด้วย อย่างไรก็ตามหากมีเงินจ่ายก็จ่ายไปเถอะ เดี๋ยวก็ดีเอง หากไม่มีเงินจ่ายก็ไปตัดผ้าอ้อมมาไว้มากๆ แล้วเปลี่ยนไปซักไปแบบโบราณอะไรๆ ก็จะดีเองเช่นกัน
เด็กที่ทำได้ พอถึงวันเขาจะยืนแกะผ้าอ้อมเดินเข้าห้องน้ำได้เองทุกคน

นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
จิตแพทย์และนักเขียน ขวัญใจพ่อแม่ชาวโซเชียล