แม่ควรใส่ใจโรคภูมิแพ้ เพราะปัจจัยกระตุ้นภูมิแพ้มีแต่จะเพิ่มขึ้นทุกวัน

ภูมิแพ้เรื่องไม่เล็ก ยิ่งลูกเล็กคือเรื่องใหญ่ คุณแม่รู้ไหมคะ ปัจจุบันนี้มีเด็กไทยกว่า 1 ใน 3 คนป่วยเป็นโรคภูมิแพ้ (จากผลสำรวจในปี 2012) ยิ่งเป็นเด็กเล็กยิ่งบอบบางกว่า เพราะระบบภูมิคุ้มกันยังพัฒนาไม่เต็มที่ จึงส่งผลให้เกิดปฏิกิริยาต่อสิ่งรอบตัวและเกิดอาการแพ้ได้ง่าย แม้สาเหตุหลักๆ ของการเกิดภูมิแพ้มักมาจากพันธุกรรมที่ส่งต่อมาจากคุณพ่อคุณแม่ แต่สิ่งแวดล้อมที่ใหม่สำหรับลูกและอาหารที่กินก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่สามารถกระตุ้นภูมิแพ้ได้เช่นกัน  

ยิ่งในปัจจุบัน ปัจจัยสิ่งแวดล้อม เป็นสิ่งที่ส่งผลต่อการเกิดการแพ้ค่อนข้างมาก เพราะมีแต่จะเพิ่มมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ฝุ่นควันขนาดเล็กที่สร้างมลภาวะทางอากาศ หรือจากอาหารที่มีความหลากหลาย ซึ่งเมื่อร่างกายของเด็กได้รับสิ่งแปลกปลอมเหล่านี้เข้าไป จะกระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารนั้นๆ  ทำให้เกิดอาการและโรคต่างๆ ได้แก่ โรคแพ้อากาศ โรคหอบหืด ผื่นแพ้ผิวหนัง อาการแพ้อาหาร เช่น ท้องเสีย คลื่นไส้ ปวดท้อง ถ่ายเหลว อาเจียน  เป็นต้น ดังนั้นการป้องกันไม่ให้เกิดโรคภูมิแพ้ จึงมีความสำคัญในการช่วยลดโอกาสเกิดโรคได้เป็นอย่างยิ่ง

ปัจจัยกระตุ้นที่แม่ต้องระวัง

ฝุ่นตัวการก่อภูมิแพ้ โดยเฉพาะเด็กเล็กหากได้รับและสัมผัสฝุ่นบ่อย ๆ อาจจะทำให้เป็นโรคภูมิแพ้ หรือหอบหืดได้ค่ะ โดยเฉพาะเด็กที่เป็นโรคภูมิแพ้ เมื่อสัมผัสและสูดเอาฝุ่นเข้าไปจะเกิดอาการระคายเคืองตา จมูก คอ หลอดลม และผิวหนังมีผื่นคัน ทำให้มีน้ำมูกไหล จามติด ๆ กัน หากมีการแพ้รุนแรงอาจมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก ไอ เหนื่อยง่าย

สัตว์เลี้ยง ภูมิแพ้ในบ้าน แม้ว่าน้องหมาน้องแมวน้องกระต่ายจะถูกเลี้ยงดูอย่างสะอาดสะอ้านแล้วก็ตาม แต่บริเวณขนสัตว์ ผิวหนัง และน้ำลาย ก็มีสารก่อภูมิแพ้อยู่ นอกจากนี้ยังมีฝุ่น และไรฝุ่นที่เรามองเห็นเกาะอยู่บนตัวสัตว์เลี้ยงด้วยค่ะ

ควันบุหรี่ นอกจากยืนหนึ่งเรื่องเป็นสารก่อภูมิแพ้อันดับต้นๆ แล้ว ยังเป็นสารระคายเคืองที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคภูมิแพ้ในระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคจมูกอักเสบ ภูมิแพ้และโรคหืด มีการศึกษาวิจัยพบว่า แม่ที่สูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่ระหว่างตั้งครรภ์ จะมีผลให้ลูกที่เกิดมามีความเสี่ยงที่จะแพ้สารก่อภูมิแพ้ชนิดต่างๆ และมีโอกาสเป็นโรคหืดได้ง่ายกว่าปกติ 

นมวัว โปรตีนในนมวัว มีโครงสร้างโปรตีนย่อยยากกว่านมแม่ เพราะมีโมเลกุลขนาดใหญ่ ไม่เหมือนนมแม่ที่มีโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน ก็ทำให้เด็กทารกหลายคนไม่สามารถย่อยโปรตีนในนมเหล่านี้ได้ก็มีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ได้เช่นกัน

ภูมิแพ้ส่งผลต่อพัฒนาการลูก

เมื่อเด็กป่วยจากโรคภูมิแพ้ สิ่งที่ต้องเผชิญนอกจากความเจ็บป่วยแล้ว ลูกยังได้รับผลกระทบอื่นๆ ตามมาอีก ได้แก่

ความเครียด เมื่อร่างกายเจ็บป่วย จิตใจก็ย่อมป่วยตามไปด้วย รวมถึงความกังวลเกี่ยวกับโรค ก็ทำให้เด็กประสบภาวะความเครียดได้เช่นกัน

กระทบพัฒนาการและการเรียนรู้ เมื่อเจ็บป่วยบ่อยหรือมีอาการแพ้รุนแรงจนต้องหยุดเรียน ไปหาหมอ หรือนอนพักรักษาตัว ทำให้เด็ก ๆ ต้องขาดเรียน เรียนไม่ทันเพื่อน อาจส่งผลกระทบต่อการนอนหลับพักผ่อน ทำให้ลูกพักผ่อนไม่เพียงพอ ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาทางสมองได้เช่นกัน

กระทบการนอนหลับพักผ่อน บ่อยครั้งที่ผื่นแพ้ผิวหนังรบกวนการนอนหลับของลูก ทำให้เด็ก ๆ  ได้รับการพักผ่อนไม่เพียงพอ

มีปัญหาสุขภาพเรื้อรัง เสี่ยงติดเชื้อ ในกรณีที่ลูกมีผื่นแพ้ผิวหนังและผื่นแพ้สัมผัสที่ทำให้มีอาการคันมาก อาจทำให้ลูกเกาจนเกิดแผลถลอก ซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้

มีปัญหาเรื่องการกิน เด็กที่แพ้อาหารบางรายอาจมีการเบื่ออาหาร กินอาหารน้อยลง หรือปฏิเสธอาหาร

ป้องกันลูกห่างไกลจากภูมิแพ้

1. จัดการสิ่งแวดล้อม ลดตัวกระตุ้นภูมิแพ้

• ใส่เสื้อผ้าเด็กด้วยผ้าคอดตอน ไม่ใช้เสื้อผ้าทีทำจากใยสังเคราะห์
• ตัดเล็บเด็กให้สั้น เพื่อป้องกันการเกิดแผลจากการเกา ใส่ถุงมือตอนนอนเพื่อป้องกันไม่ให้เกาขณะหลับ
• อุณหภูมิร้อนทำให้อาการแย่ลง พยายามให้เด็กอยู่ในที่เย็นและไม่อาบน้ำร้อน
• ใช้ผลิตภัณฑ์อาบน้ำที่อ่อนโยน ไม่แพ้ง่าย (hypoallergenic products) หลังอาบน้ำใช้ผ้าเช็ดตัวซับเบาๆ ไม่ถู แล้วใช้โลชั่นทาหลังอาบน้ำทันที
• หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่ผสมน้ำหอม
• ใช้น้ำเกลือหรือความเย็นประคบบริเวณที่มีผื่นคัน
• ผื่นแพ้ในทารกผิวหนังอาจเกิดจากได้รับการกระตุ้นจากอาหาร ความเครียด ดังนั้นควรระมัดระวังและหลีกเลี่ยงตัวกระตุ้นเหล่านี้ด้วย

2. ให้ลูกกินนมแม่

• ให้นมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 6 เดือน และควรกินต่อเนื่องไปจนลูกอายุ 2 ปี หรือนานกว่านั้น ควบคู่กับอาหารตามวัยที่เหมาะสม เพราะนมแม่มีโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน ที่ย่อยง่าย ดูดซึมได้ง่าย จึงไม่จับตัวเป็นก้อนและไม่ตกค้างอยู่ในลำไส้นาน อีกทั้งยังมีจุลินทรีย์ที่ดี ที่ช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันของลูกน้อย
• พบว่าสามารถป้องกันโรคผื่นผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้และการเกิดหลอดลมตีบ หายใจมีเสียงวี๊ดจนลูกอายุ 2 ปีได้

3. ดูแลเรื่องอาหารเสริม

• ตามแนวทางปฏิบัติในการป้องกันภูมิแพ้ อาหารเสริมสามารถเริ่มได้ตั้งแต่ 4-6 เดือน หรือเมื่อเด็กมีพัฒนาการที่พร้อมคือ นั่งโดยมีการพยุงและคอแข็ง โดยกุมารแพทย์มักแนะนำให้เริ่มทีละชนิด และสังเกตอาการอย่างน้อย 3-5 วัน ทั้งนี้ควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ ก่อนเริ่มให้อาหารเสริมลูก
• จากการศึกษาทางการแพทย์พบว่าการเริ่มอาหารเสริมในปัจจุบันมีแนวโน้มที่จะเร็วขึ้น อย่างไรก็ตาม การเริ่มควรคำนึงถึงลักษณะของอาหาร เช่น เมล็ดถั่วอาจติดคอทารกได้

4. นมผงสูตรโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน

• หากมีประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว และมีความจำเป็นที่ไม่สามารถให้นมแม่ได้ คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับคำแนะนำการใช้นมสูตรโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน เพราะช่วยลดความเสี่ยงการเกิดภูมิแพ้และป้องกันการเกิดผื่นผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ได้ ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางปฏิบัติในการป้องกันโรคภูมิแพ้ของประเทศไทย

สิ่งสำคัญที่สุด คือการป้องกันไว้ก่อนที่ลูกจะแพ้ เพราะลูกจะได้มีร่างกายที่แข็งแรง พร้อมที่จะเรียนรู้และพัฒนาไปได้อย่างเต็มศักยภาพนั่นเองค่ะ คุณแม่สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมด้วยตัวเองได้เลยที่ https://www.nestlemomandme.in.th/sensitive-expert

ขอบคุณข้อมูลจาก : ศ.พญ.อรพรรณ โพชนุกูล ผู้อำนวยการศูนย์ความเป็นเลิศด้านโรคภูมิแพ้ โรคหืด และโรคระบบหายใจ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ

พื้นที่โฆษณาและประชาสัมพันธ์