อันตรายจากลูกโป่ง ลูกสนุกแต่อาจถึงตาย

เด็กๆ ชอบเล่นลูกโป่งค่ะ ของเล่นอะไรก็ไม่รู้ สีสวย เบา ลอยได้ เด้งได้ ตีได้ ยิ่งสำหรับลูกโต งานเด็กงานไหนมีลูกโป่งล่ะก็ ถึงขั้นกรี๊ดกร๊าดกันเลยล่ะค่ะว่าถูกใจจริงๆ แต่ลูกโป่งก็ไม่ใช่ของเล่นเด็ก และไม่ปลอดภัยอย่างที่คิดค่ะ ในประเทศสหรัฐอเมริกาได้รายงานการตายของเด็กจากลูกโป่งถึง 110 รายในเวลาตั้งแต่ปี 1977-2001 สาเหตุการตายเกิดจากการอุดตันทางเดินหายใจโดยเศษลูกโป่งหรือลูกโป่งที่ยัง ไม่ได้เป่า เด็กส่วนใหญ่ที่ตายอายุน้อยกว่า 6 ปี

พฤติกรรมเสี่ยงที่ก่อให้เกิดการอุดตันทางเดินหายใจโดยลูกโป่งนั้นมี 2 แบบ แบบที่หนึ่งคือ

1. 1. 1. เด็กเป่าลูกโป่งเอง ในขณะเป่านั้น จังหวะที่เด็กต้องการหายใจเข้าเพื่อเติมลมในปอดนั้นจะต้องดูดอากาศเข้าอย่าง แรงโดยมีลูกโป่งจ่ออยู่ที่ริมฝีปาก ทำให้เกิดโอกาสที่ลูกโป่งจะถูกดูดเข้าไปในปากและลงไปในหลอดลมเกิดการอุดตัน ทางเดินหายใจได้
      2. การที่เด็กเอาลูกโป่งที่ยังไม่ได้เป่าเข้าปากแล้วอมไว้ หรือเคี้ยวเล่น การเผลอของเด็ก การวิ่ง ปีนป่าย หรือหัวเราะ อาจทำให้สำลักลูกโป่งที่อมไว้นั้นเข้าปอดเกิดการอุดตันทางเดินหายใจได้

เศษลูกโป่งที่แตกแล้ว ก่อให้เกิดความเสี่ยงแบบเดียวกันได้ทั้งสองกรณี คือการเอาเศษลูกโป่งมายืดออกไว้ที่ริมฝีปากและเป่า ในจังหวะหายใจเข้า เศษลูกโป่งอาจจะถูกดูดเข้าไปในปากและสำลักลงหลอดลม หรือการเอาเศษลูกโป่งอมเคี้ยวในปาก

การอุดตันทางเดินหายใจทำให้สมองขาดออกซิเจน มีเวลาช่วยเหลือเพียง 4-5 นาที การสำลักลูกโป่งลงไปในท่อหลอดลมแล้วคงไม่ง่ายนักที่จะทำให้มันหลุดออกมาได้ ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่จึงต้องตระหนัก ระวัง ดูแลเจ้าตัวน้อยให้ดี และสอนเจ้าหนูตัวน้อยให้มีพฤติกรรมที่ปลอดภัยดังนี้

1. 1. 1. 1. ไม่อนุญาตให้เด็กๆ อายุน้อยกว่า 8 ปี เล่นลูกโป่งที่ยังไม่เป่า
         2. ผู้ใหญ่ต้องเป็นคนเป่าลูกโป่งให้เด็กๆ ที่อายุน้อยกว่า 8 ปีเท่านั้น
         3. ห้าม! ..เด็กอมลูกโป่งเข้าปาก
         4. ลูกโป่งที่แตกแล้ว ต้องเก็บเศษลูกโป่งให้หมดทันที อย่าให้เด็กเล่นโดยเด็ดขาด
         5. เด็กที่เล่นลูกโป่งที่เป่าลมแล้วต้องมีผู้ใหญ่เฝ้าดูอยู่ใกล้ชิด ไม่ปล่อยให้เล่นตามลำพัง
         6. แขวนลูกโป่งให้สูง อย่าให้เด็กหยิบถึงได้เอง
         7. สอนเด็ก อย่าให้เล่นลูกโป่งใกล้หน้า ใกล้ตา เพราะหากเกิดการแตก แรงระเบิดจะเป็นอันตรายต่อใบหน้าและตาได้ ซึ่ง การที่จะทำให้พ่อแม่รับรู้ความเสี่ยงได้นั้น ผู้ผลิตเองจะมีบทบาท ในต่างประเทศที่พัฒนาแล้วผู้ผลิตจะต้องมีคำเตือนบนถุงลูกโป่งเสมอว่าให้ ระวังเรื่องดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น

การปฏิบัติการขจัดสิ่งแปลกปลอมออกจากหลอดลม

การช่วยเหลือเบื้องต้นในเด็กที่มีการอุดตันทางเดินหายใจเป็นสิ่งที่สำคัญ เนื่องจากเวลาช่วยไม่ให้สมองตายเพียง 4 นาทีเท่านั้น เด็กที่สำลักสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในทางเดินหายใจจะเกิดอาการฉับพลันทันที คือ มีอาการไอติดๆ กัน ขย้อน หายใจเสียงดัง ต่อมามีอาการเสียงแหบ เขียว และหมดสติ

การช่วยเหลือให้แบ่งแยกออกเป็นเด็กเล็กน้อยกว่า 1 ปี และเด็กที่โตกว่า 1 ปี ในกรณีที่เด็กยังรู้สึกตัวดี หายใจได้ไม่ลำบาก เพียงแต่มีอาการไอ และมีประวัติสงสัยสำลัก ให้พาไปโรงพยาบาล ในเด็กโตพอที่จะพูดกันรู้เรื่องผู้ช่วยเหลือควรพยายามให้เด็กไอแรงๆ บ่อยๆ แต่ถ้าเด็กมีอาการบ่งบอกถึงการอุดตันทางเดินหายใจ เช่น หายใจดัง หายใจลำบากอึดอัด หรือเขียว ผู้ช่วยเหลือจะต้องพยายามหาทางแก้ไขภาวะทางเดินหายใจอุดตันนี้

• • • • ท่าช่วยเหลือที่ใช้ในเด็กอายุน้อยกว่า 1 ปีคือท่าเคาะหลัง 5 ครั้ง สลับกับการกดหน้าอก 5 ครั้ง
      • ท่าที่ใช้สำหรับเด็กอายุมากกว่า 1 ปีคือท่ากดท้องโดยผู้ช่วยเหลือยืนทางด้านหลัง หรือหากผู้ป่วยหมดสติจะจัดให้อยู่ในท่านอนราบ แล้วผู้ช่วยเหลือจะนั่งคร่อมและกดบนตำแหน่งใต้ลิ้นปี่

ความสามารถในการปฐมพยาบาลและการปฏิบัติการกู้ชีพเบื้องต้นนี้ จะต้องเป็นความรู้ที่ทุกครอบครัวจะต้องทำได้ ไม่ใช่เป็นเพียงความรู้ในหมู่บุคลากรทางการแพทย์ พ่อแม่ที่สนใจเข้ารับการอบรมการปฐมพยาบาลและการปฏิบัติการกู้ชีพในเด็ก ขอเชิญติดต่อศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัยในเด็ก โรงพยาบาลรามาธิบดี หมายเลขโทรศัพท์ 0-2201-2382 เพื่อลงชื่อกันไว้ก่อนครับ ทางศูนย์ร่วมกับทางคณะพยาบาลศาสตร์ และเครือข่ายเด็กไทยปลอดภัยซึ่งสนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)