น้ำคาวปลา คือ เลือดที่ไหลซึมออกจากแผลบริเวณโพรงมดลูกในตำแหน่งที่รกลอกตัวออกไป และจะหยุดได้เองจึงไม่จำเป็นต้องกินยาขับน้ำคาวปลา
คุณแม่หลังคลอดส่วนใหญ่ยังคงได้รับการปลูกฝังว่า น้ำคาวปลาเป็นของเสียหลังคลอดที่ควรถูกขจัดให้หมดไปโดยเร็ว ดังนั้นจึงต้องดื่มยาขับน้ำคาวปลา เพื่อขับของเสียออกจากร่างกาย แต่จริงๆ แล้วน้ำคาวปลาจะหยุดได้เองเมื่อผนังในโพรงมดลูกหายเป็นปกติ ซึ่งโดยขั้นตอนธรรมชาติร่างกายของเราจะพยายามหยุดเลือดบริเวณนี้ให้เร็วที่สุด
ดังนั้น ถ้าแม่หลังคลอดดื่มยาขับน้ำคาวปลาจะเท่ากับไปเร่งให้เลือดไหลออกมาจนเกิดภาวะตกเลือด คุณแม่บางรายอาจเสียเลือดมากจนต้องเข้าโรงพยาบาล เพราะดื่มยาขับน้ำคาวปลาแบบรู้เท่าไม่ถึงการณ์
ยาขับน้ำคาวปลาส่วนใหญ่มักมีส่วนผสมของสมุนไพรไทยและส่วนประกอบอื่น ๆ ที่ไม่ได้รับการรับรองโดยองค์การอาหารและยา ว่าสามารถใช้ได้อย่างปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ ยาขับน้ำคาวปลาบางชนิดยังมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ ซึ่งจะผ่านออกมาในน้ำนมแม่ ทำให้ลูกได้รับแอลกอฮอล์ตามไปด้วย แอลกอฮอล์ที่ว่านี้มีผลต่อการทำงานของสมองของทารก และทำให้พัฒนาการของลูกล่าช้ากว่าปกติอีกด้วย
โดยสรุป แม่หลังคลอดไม่จำเป็นต้องกินยาขับน้ำคาวปลา เพราะธรรมชาติจะขับและหยุดน้ำคาวปลาได้ดีเองอยู่แล้ว การกินยาดังกล่าวอาจจะทำให้เกิดผลเสียคือตกเลือดหลังคลอด จนเป็นสาเหตุของการติดเชื้อหรือการผ่าตัดมดลูกตามมา นอกจากนี้อาจทำให้เกิดผลเสียต่อทารกในช่วงแรกคลอด เพราะได้รับยาที่ผ่านมาทางน้ำนมเช่นเดียวกับคุณแม่ค่ะ
รศ.พญ.สายฝน ชวาลไพบูลย์
ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา หน่วยเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล