ขึ้นชื่อว่า "ทักษะ" จะแข็งแรงได้ ต้องเกิดจากการฝึกฝนและพัฒนา "ทักษะสมอง" Executive Functions หรือ EF ก็เช่น แต่การจะพัฒนาทักษะสมองนั้น สิ่งสำคัญคือต้องเริ่มฝึกฝนและพัฒนาตั้งแต่วัยเด็ก เพราะเป็นช่วงวัยที่สมองพัฒนาได้ดีที่สุด
เด็กที่ทักษะสมอง EF ได้รับการพัฒนาดี จะมี EF ที่แข็งแรง ตรงกันข้าม เด็กที่ EF ไม่ได้รับการส่งเสริมให้เหมาะสมตามวัย EF ของเด็กก็ไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร
แล้วแบบไหนถึงเรียกได้ว่า เด็กมี EF แข็งแรง หรือ อ่อนแอ
EF แข็งแรง เด็กที่ได้รับการพัฒนา EF ดี จะเกิดพฤติกรรมเชิงบวกในตัวเด็กให้เห็นชัดเจน เช่น
- เด็กคิดเป็นระบบ มีเหตุมีผล
- มีความจำดี เชื่อมโยงเรื่องที่เคยเรียนรู้มาใช้งานได้
- มีสมาธิจดจ่อทำงานต่อเนื่องได้จนเสร็จ
- รู้จักคิดวิเคราะห์ ทำไม อย่างไร
- ยั้งใจเป็น รู้ว่าอะไรควร ไม่ควร กำกับตนเองได้
- อดทนได้ รอคอยเป็น
- มีวิธีวางแผนงานเป็นระบบ
- คิดแล้วลงมือทำได้
- ทำงานอะไร ทำจนเสร็จ
- เมื่อสถานการณ์เปลี่ยนก็เปลี่ยนความคิดได้ ไม่ยึดติด
- กล้าคิดนอกกรอบ
- รู้จักประเมินตนเอง ยอมรับความบกพร่องตนเอง
- ปรับปรุงการทำงานให้ดีขึ้นเรื่อยๆ
- มีความรับผิดชอบดี
- รู้จักแสดงออกอย่างเหมาะสม เคารพผู้อื่น
- อยู่กับคนอื่นได้ ไม่มีปัญหา
- บากบั่นทำสิ่งต่างๆ จนสำเร็จ
- ไม่ท้อถอยอุปสรรคง่ายๆ
- ล้มแล้วลุกเป็น
EF อ่อนแอ ถ้า EF ของเด็กไม่ได้รับการพัฒนา ก็จะส่งผลลบต่อเด็กด้านใดด้านหนึ่ง หรืออาจจะหลายด้าน และอาจส่งผลไปตลอดช่วงวัยต่างๆ จนกระทั่งโตเป็นผู้ใหญ่ หรือตลอดชีวิต เช่น
- กำกับควบคุมตนเองไม่ได้ ไม่ว่ากับใคร ถ้าไม่ถูกใจเป็น ”โดน” ทั้งนั้น หรือตอนเด็กคุมตัวเองไม่ได้ เป็นผู้ใหญ่แล้วก็ยังคุมไม่ได้ เป็นต้น
- คิด มองการณ์ไกลไปข้างหน้าไม่ได้ ไม่รู้ว่าอะไรควร-ไม่ควร คิดไม่เป็นระบบ ไม่เป็นเหตุเป็นผล
- คุมตัวเองไม่อยู่ รู้ว่าไม่ดี แต่ยั้งใจไม่ไหว“เสพติด”โน่นนี่ได้ง่าย
- ขาดการจัดระบบ และจัดการสิ่งต่างๆ อย่างเหมาะสม
- จัดการกับความเครียดไม่ได้
- วางแผนระยะยาวไม่เป็น
- จัดการกับเวลาไม่ได้
- ขาดความมุ่งมั่นทำงานให้สำเร็จโดยเฉพาะงานที่ใช้เวลายาวนาน
- ไม่ริเริ่มอะไรใหม่ๆ ไม่สามารถเริ่มต้นลงมือทำงานได้ด้วยตนเอง
การส่งเสริมให้เด็กมีทักษะสมอง EF ดีตามวัย เป็นเรื่องสำคัญ ไม่ใช่แค่เพียงช่วยสร้างโอกาสประสบความสำเร็จในชีวิตให้เด็กเท่านั้น แต่ในระหว่างทางที่เด็กเติบโตเป็นผู้ใหญ่ EF ก็จะสร้างภูมิคุ้มกันชีวิตที่แข็งแรง ที่จะช่วยกำกับตนเอง ป้องกันปัญหาต่างๆ ที่จะเข้ามาสู่เด็กวัยต่างๆ ไม่ว่าจะปัญหาพฤติกรรม ปัญหาการเรียน ปัญหาในครอบครัว รวมทั้งปัญหาสังคมที่อาจเกิดจากตัวเด็กด้วย
"รักวัวให้ผูก รักลูกให้เลี้ยงด้วย EF"
ขอบคุณความรู้ EF โดย สถาบัน RLG