เด็กพิเศษ

• เด็กออทิสติก
• เด็กสมาธิสั้น (Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD)
• เด็กแอลดี - LD (Learning Disability)
• เด็กดาวน์ซินโดรม
• เด็กแอสเพอร์เกอร์ซินโดรม

เด็กออทิสติก

ออทิสติกเป็นปัญหาของการเสียพัฒนาการในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการด้านภาษา พัฒนาการอารมณ์ และพฤติกรรมที่เหมาะสมกับวัย จัดว่าเป็นการเสียพัฒนาการที่รุนแรง สามารถสังเกตเห็นได้ตั้งแต่ก่อนอายุ 1 ปี

เด็กออทิสติกจะเป็นลักษณะของการเล่นอยู่ในโลกของตัวเอง เด็กอาจจะชอบทำอะไรซ้ำๆ ชอบสังเกตหรือดูอะไรที่เป็นลักษณะการทำงานซ้ำๆ เช่น พัดลม หรือมีความสนใจเฉพาะตัว ไม่ว่าจะเป็นเรื่องรถ ต้นไม้ หรือว่าสิ่งอื่นๆ รอบตัว ซึ่งอาจจะต่างกันไปในเด็กบางคน นอกจากนั้นในเรื่องการเคลื่อนไหวก็อาจจะมีวิธีการเดินเฉพาะตัวของเด็ก ซึ่งก็แตกต่างกันไปในเด็กแต่ละคนเช่นกัน เช่น การเดินเขย่ง เป็นต้น

ข้อสังเกตลูกน้อยออทิสติก

• • • • ดูดนมได้ไม่ดี
      • เงียบเฉยเกินไป และไม่สบตา
      • ไม่สนใจให้ใครกอดรัด ไม่ชอบให้ใครมายุ่ง
      • ไม่ลอกเลียนแบบ ชี้นิ้วไม่เป็น
      • ไม่สนใจใคร แต่บางรายอาจติดคนมากจนผิดปกติ
      • ท่าทางเฉยเมย ไร้อารมณ์เมื่อถูกชักชวนให้เล่น หน้าจะเรียบเฉยมากหากสังเกตดูดีๆ จะมีแววเศร้า
      • ม่แสดงท่าทางหรือส่งเสียงเรียก ไม่ส่งเสียงไม่อ้อแอ้
      • พ่อแม่หรือคนเลี้ยงดูสังเกตได้ว่าลูกไม่เหมือนเด็กอื่น
      • ไม่สนองตอบด้านอารมณ์ ไม่แสดงอาการดีใจให้เห็นหรือทักทายคนที่เด็กชอบ หรือหากแสดงก็มากเกินไป
      • ผูกพันกับสิ่งของอย่างใดอย่างหนึ่งซ้ำๆ ถ้าดึงออกจะกรีดร้องอยู่นาน

บำบัดช่วยลูกออทิสติก

• Animal Therapy - ม้าเป็นสัตว์ที่ได้รับความนิยมในการนำมาบำบัดผู้ป่วยออทิสติก ด้วยท่วงท่าของม้าที่มีลักษณะการเดินที่คล้ายคลึงกับมนุษย์ การอยู่บนหลังม้าจึงเป็นการช่วยให้กระดูกสันหลังรวมไปถึงกล้ามเนื้อที่ เกี่ยวกับอุ้งเชิงกราน และเป็นการกระตุ้นประสาทสัมผัสทุกส่วน ช่วยเรื่องการทรงตัว ซึ่งมีส่วนช่วยในการสร้างสมดุลให้กับเด็กได้ หากได้รับการบำบัดอย่างต่อเนื่อง

Directory : Bangkok Saddle Club ปทุมธานี โทร .089 926 9295, โรงเรียนอนุบาลดอนเมืองบริรักษ์ กรุงเทพฯ โทร. 0 2928 7793-5

สุนัขช่วยบำบัดด้านจิตใจและคลายความเครียดให้เด็กได้ การใช้สุนัขบำบัดเป็นที่นิยมในกลุ่มของนักบำบัดการพูด เพราะการเลี้ยงสุนัขที่ต้องออกคำสั่งนั้น จะช่วยกระตุ้นให้เด็กได้ใช้กล้ามเนื้อในการเปล่งเสียง แล้วการตอบสนองของสุนัขกับคำสั่งนั้น สร้างแรงจูงใจให้เกิดขึ้นกับเด็กได้

Directory: Pet paradise park 5/5 หมู่18 ถนนบรมราชชนนี แขวงศาลาธรรมสพน์ เขตทวีวัฒนา กรุงเทพฯ 10170 0 2448 1282 www.petparadise2004.com

• Music Therapy – ดนตรีการเคลื่อนไหวตามเสียงจังหวะของดนตรีจะช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านกล้ามเนื้อต่างๆ และทักษะความสัมพันธ์ระหว่างหู-ตา-มือ รวมถึงกระตุ้นประสาทสัมผัสส่วนอื่นด้วย ในด้านความสุนทรีย์และสร้างความผ่อนคลายให้เด็กได้ด้วย
  
  
• Art Therapy – งานศิลปะเป็นเครื่องมือในการระบายความรู้สึกนึกคิดของเด็ก สามารถวิเคราะห์ถึงความต้องการ ปัญหา หรือความคับข้องใจที่เกิดขึ้นภายในจิตใจเด็กได้ งานศิลปะจะช่วยสร้างสมาธิ ก่อให้เกิดสุนทรีย์ภาพในจิตใจขึ้น และยังเป็นเครื่องมือกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ให้เด็กออทิสติกได้ด้วย

Directory: มูลนิธิ ณ กิตติคุณ “ดนตรีศิลปะ เพื่อบุคคลพิเศษ” 356 ถ.ศรีอยุธยา เขตราชเทวี กรุงเทพ 0 2640 1860 www.nakittikoo-fd.blogspot.com , บ้านพัฒนาการครูอ้อ โทร 081 846 1374, 081 845 5414 www.autismthai.com, บ้านออคิด ศูนย์เด็กพิเศษครบวงจร นวมินทร์40 กรุงเทพ โทร 0 2734 9578, 084 086 8796 , ทอฝัน Special Home School กรุงเทพ โทรศัพท์0 2946 9425, 089 215 0721

• HEG (Hemoencephalogram) - เครื่องที่ช่วยในการฝึกเรื่องสมาธิและการจัดลำดับความคิดของเด็ก เพื่อให้เด็กมีสมาธิมากขึ้น โดยสามารถดูการเปลี่ยนแปลงได้จากปริมาณออกซิเจนที่ไปเลี้ยงสมอง กลุ่มของเด็กที่เหมาะกับการใช้เครื่องนี้คือ กลุ่มเด็กที่มีปัญหาด้านสมาธิการจัดลำดับความคิด ซึ่งอาจจะต้องเป็นเด็กที่ค่อนข้างโต และให้ความร่วมมือในการรักษา เพราะด้วยตัวเครื่องที่ต้องรัดศีรษะไว้นานๆ เด็กต้องนิ่งอยู่นานพอสมควร ซึ่งนอกจากจะดูการเปลี่ยนแปลงของออกซิเจนผ่านจอแล้ว ยังสามารถวัดความมีสมาธิและความนิ่งของเด็กได้จากการนั่งได้นานขึ้นหรือไม่ ได้ เครื่อง HEG ต้องใช้ระยะเวลาในการรักษานานพอสมควรจึงจะเห็นผลการเปลี่ยนแปลงในด้านสมาธิ

Directory: โรงพยาบาลยุวประสาท กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข 61 ซอยเทศบาล 19 ถนน สุขุมวิท ตำบลปากน้ำ สมุทรปราการ 10270 โทร 0 2384 3381-3 www.yuwaprasart.com : หรือโรงพยาบาลชั้นนำที่รับเด็กพิเศษเข้ารับการรักษา

• HBOT (Hyperbaric Oxygen Therapy) - การรักษาด้วยออกซิเจนความกดอากาศสูงด้วยการหายใจเอาออกซิเจน 100% เข้าไปภายใต้ความกดบรรยากาศที่มากกว่าปกติ ในห้องที่ปรับบรรยากาศความกดดันสูง ด้วยวิธีการนี้จะทำให้สมองของเด็กออทิสติกบางส่วนนั้นทำงานได้ดีขึ้น เป็นหนึ่งในการรักษาแนว Biomedical Treatment ถือเป็นทางเลือกหนึ่งของการรักษา การรักษาจึงอาจจะเหมาะสมกับเด็กบางคนและอาจจะไม่เหมาะกับเด็กบางคน

เด็กสมาธิสั้น (Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD)

ผลการสำรวจจาก WHO (World Health Organization) เมื่อปี 2006 พบว่าเด็กร้อยละ 5.9 เป็นโรคสมาธิสั้น ถือเป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นจากการทำงานของสมอง แต่ก็ยังไม่มีการยืนยันว่าเกิดจากสาเหตุใดแน่ชัด อาจเกิดจากได้รับสารพิษบางประเภท เช่น สารตะกั่ว หรือกรรมพันธุ์จากพ่อแม่ที่มีอาการสมาธิบกพร่อง ลูกก็อาจมีปัญหาเดียวกัน หรืออาจเกิดจากการทำงานของสมองส่วนหน้า (frontal lobe) ซึ่งทำหน้าที่คัดกรองสิ่งเร้า ทำหน้าที่บกพร่อง ทำให้เด็กหันไปสนใจสิ่งเร้าที่ไม่เหมาะสมแทนที่จะสนใจสิ่งเร้าที่สำคัญ โดยสารสื่อประสาท (neurotransmitter) บางอย่างมีลักษณะไม่สมดุล สมองจึงทำหน้าที่ไม่ได้ดี แต่ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นเด็กด้อยปัญญา ตรงกันข้ามเด็กกลุ่มนี้ค่อนข้างจะมีสติปัญญาดีด้วยซ้ำ สามารถแบ่งตามอาการแสดงออก คือ

สมาธิสั้น – ขาดความสามารถในการจดจ่อเพื่อรับสิ่งเร้าใดสิ่งเร้าหนึ่งให้นานพอที่จะเรียนรู้ได้ เพราะเมื่อไรก็ตามที่เราจดจ่ออยู่กับสิ่งใด สมองจะมีความสามารถพิเศษที่จะตัดสิ่งเร้าไม่พึงประสงค์ออกไปได้ และจะรับเฉพาะเรื่องที่สนใจเพียงเรื่องเดียว

• • • • ละเลยในรายละเอียด หรือทำผิดด้วยความเลินเล่อในการทำงาน การเรียน หรือการทำกิจกรรมอื่นๆ
      • ไม่มีสมาธิในการทำงานหรือการเล่น
      • ดูเหมือนไม่ฟังเวลาพูดด้วย
      • ทำตามคำแนะนำไม่จบ หรือทำกิจกรรมไม่เสร็จ
      • มีความลำบากในการจัดระเบียบงานหรือกิจกรรม
      • หลีกเลี่ยงหรือไม่ชอบกิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิ
      • ทำของหายบ่อยๆ

ซนมาก– เด็กสมาธิสั้นจะซนกว่าเด็กปกติอย่างเห็นได้ชัด และจะซนเรื่องเดิมได้ไม่นาน มีความเร็วสูง (hyperactive) จึงมักจะมีของแถมเป็นบาดแผลติดตัวอยู่บ่อยๆ ไม่สามารถยับยั้งและควบคุมสิ่งแวดล้อมได้ อย่างเช่น มักวิ่งชนโต๊ะ แม้จะอยู่ในสถานที่ที่ไม่คุ้นเคยหรือเจอผู้ใหญ่ที่ไม่คุ้นหน้า เขาก็ยังซนเหมือนเดิม ในขณะที่เด็กทั่วไปจะระวังตัวหรือเกร็งๆ อยู่บ้าง

• • • • บิดมือหรือเท้า หรือนั่งบิดไปมา
      • ลุกจากที่ในห้องเรียนหรือที่อื่นที่ต้องนั่ง
      • วิ่งไปมา ปีนป่ายในสถานการณ์ที่ไม่เหมาะสม
      • ไม่สามารถเล่นแบบเงียบๆ ได้
      • เคลื่อนไหวตลอดเวลา คล้ายขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์
      • พูดมากเกินไป

หุนหันพลันแล่น - ทันทีที่มีอะไรเกิดขึ้นในใจ เขาจะโต้ตอบฉับพลัน ไม่รู้จักรอคอย ไม่รู้จักกาละเทศะ หรือโมโหเพื่อนเมื่อไรก็ใช้กำลังตอบโต้ทันทีเช่น ครูถามว่า "ใครรู้คำตอบบ้างยกมือขึ้น" เด็กปกติจะยกมือ แต่ถ้าเด็กสมาธิสั้นรู้ เขาจะลัดคิวตอบเลย

• • • • ผลีผลามตอบก่อนจะถามจบ
      • ไม่สามารถรอคอยในแถว
      • พูดแทรกหรือก้าวก่ายเรื่องของคนอื่น

อาการสมาธิสั้นที่ไม่ได้รับการรักษา จะกลายเป็นปัญหาในตอนโตต่อเนื่อง การเรียนตกต่ำ ใจร้อน ชอบชกต่อย ติดเกม ติดบุหรี่หรือยาเสพติด กลายเป็นคนที่สังคมไม่ยอมรับ เกเรและซึมเศร้าได้ โดยกุมารแพทย์ทุกคนสามารถวินิจฉัยโรคสมาธิสั้นได้ ถ้าพบว่าเป็นจึงจะส่งต่อไปรักษา และมีรายงานว่า 1 ใน 3 สามารถหายเป็นปกติ อีก 1 ใน 3 พอโตแล้วก็ยังมีอาการอยู่ ส่วนอีก 1 ใน 3 ยังคงมีอาการอยู่ แต่สามารถใช้ชีวิตตามปกติได้

เด็กสมาธิสั้นจะถูกดึงจากสิ่งเร้ารอบตัวได้ง่าย เพราะฉะนั้นโต๊ะ เก้าอี้ สำหรับทำการบ้าน อ่านหนังสือ ควรจัดให้เป็นสัดส่วน ลดสิ่งรบกวนให้น้อย ปรับสิ่งแวดล้อมให้เด็กอยู่ได้อย่างปลอดภัย ลดสิ่งกีดขวางในบ้านให้น้อยลง นอกจากนั้นพาลูกไปสวนสาธารณะ ให้เขาได้ออกกำลังเพื่อปลดปล่อยพลังงานที่มันเหลือเฟือ พอเหนื่อยมากๆ อาการสมาธิสั้นก็จะดีขึ้น

สังเกตพฤติกรรมลูกสมาธิสั้น

• • • • ไม่สามารถอยู่นิ่งได้
      • ไม่นั่งอยู่กับที่ขณะรับประทานอาหาร
      • เล่นของเล่นอย่างหนึ่ง ประเดี๋ยวเดียวก็เปลี่ยนไปเล่นอย่างอื่น
      • ไม่สามารถทำตามคำสั่งง่ายๆ
      • เล่นเสียงดังกว่าเด็กอื่นๆ
      • พูดมาก พูดไม่หยุด พูดขัดจังหวะคนอื่นๆ
      • ไม่ชอบแบ่งปัน ไม่อดทนรอเวลาเข้าแถวหรือเวลาเล่นของเล่นที่ต้องแบ่งกันเล่น
      • ชอบแย่งของจากผู้อื่น โดยไม่สนใจความรู้สึกของผู้ถูกแย่ง
      • ประพฤติตัวไม่เหมาะสมอยู่เป็นประจำ
      • ครูผู้ดูแลบ่นว่ามีปัญหาทางพฤติกรรม

เด็กแอลดี - LD (Learning Disability)
เด็กที่มีความบกพร่องด้านการเรียน หรือ LD (Learning Disability) คือ เด็กที่มีความยากลำบากในการพัฒนา การฝึกใช้ทักษะ การฟัง การพูด การคิดเลข และการใช้เหตุผล ซึ่งเกิดจากระบบภายในร่างกายของเด็กเองทั้งๆ ที่เด็กมีระดับเชาวน์ปัญญาปกติหรือสูงกว่าเด็กทั่วไป แต่มีบางทักษะ เช่น การอ่าน การเขียน การคำนวณ ที่ต่ำกว่าเด็กที่มีสติปัญญาเท่ากันอย่างน้อย 2 ชั้นเรียน

โดยปัจจุบันมีเด็กไทยที่เข้าข่ายมีปัญหาการเรียนรู้ จนส่งผลให้อ่านไม่ออกและเขียนไม่ได้นี้แล้วกว่า 600,000 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 4.5 ของประชากรวัยเรียน และประมาณ 40 % ของเด็กเหล่านี้จะออกจากโรงเรียนก่อนเรียนจบ เพราะไม่ได้รับความเข้าใจทำให้พวกเขาถูกละเลย และถูกมองว่าเป็นเด็กที่มีปัญหาหรือเรียนไม่เก่ง เป็นเด็กไม่เอาไหน ไม่สนใจการเรียน และบกพร่องทางการเรียนรู้

กลุ่มโรค LD นี้เป็นผลโดยตรงมาจากสมอง ในระดับของเซลล์ที่เป็นเส้นใยเครือข่ายประสานกันอาจจะทำงานบกพร่อง ร้อยละ 20 มีประวัติว่าคลอดก่อนกำหนด น้ำหนักแรกเกิดน้อย มีปัญหาขณะตั้งครรภ์หรือขณะคลอด เคยมีโรคติดเชื้อหรืออุบัติเหตุรุนแรงที่สมอง เป็นโรคลมชัก

อาการของแอลดีแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มคือ
1. อาการด้านการอ่าน (Dislexia) อาจจะอ่านไม่ออก หรืออ่านได้บ้าง แต่สะกดคำไม่ถูก ผสมคำไม่ได้ สลับตัวพยัญชนะ สับสนกับการผันสระ ทำให้อ่านแล้วจับใจความไม่ได้

• • • • อ่านช้า ลำบากในการอ่าน จะต้องสะกดคำก่อนจึงจะอ่านได้
      • อ่านออกเสียงไม่ชัดเจน
      • อ่านเดาจากอักษรตัวแรก เช่น บาท เป็นบทที่ , เมื่อนั้น เป็น บัดนั้น
      • อ่านข้าม อ่านเพิ่ม อ่านสลับคำ เช่น กรน อ่านเป็น นรก, กลม เป็น กมล
      • ผันเสียงวรรณยุกต์ไม่ได้
      • จับใจความสำคัญหรือเรียงลำดับเหตุการณ์ของเรื่องที่อ่านไม่ได้

2. อาการด้านการเขียนและการสะกดคำ (Disgraphia) ทั้งๆ ที่รู้ว่าจะเขียนอะไร แต่ก็เขียนไม่ได้ เขียนตกเขียนพยัญชนะสลับกัน บางคนเขียนแบบสลับซ้ายขวาเหมือนส่องกระจก เกิดจากมือและสายตาทำงานไม่ประสานกัน

• • • • เด็กจะลากเส้นวนๆ ซ้ำๆ ไม่แน่ใจว่าจะเขียนหัวเข้าหรือหัวออก เขียนพยัญชนะหรือตัวเลขสลับกัน เช่น น-ม, ภ-ถ, ด-ค, b-d, 6-9
      • เรียงลำดับอักษรผิด เช่น สถิติ เป็น สติถิ
      • เขียนเรียงลำดับ ก-ฮ ไม่ได้ แต่บอกให้เขียนทีละตัวได้
      • เขียนไม่ตรงบรรทัด ขนาดตัวหนังสือเล็กใหญ่ไม่เท่ากัน ไม่มีช่องไฟ
      • จับดินสอแน่นมาก ลบบ่อยๆ เขียนทับคำเดิมหลายๆ ครั้ง
      • สะกดคำผิด เช่น บดบาด (บทบาท) แพด (แพทย์)

3. อาการด้านการคำนวณ (Discalculia) อาจจะคำนวณไม่ได้เลย หรือทำได้แต่สับสนกับตัวเลข ไม่เข้าใจสัญลักษณ์ ไม่เข้าใจค่าของตัวเลข ไม่สามารถจับหลักการ บวก ลบ คูณ หารได้

• • • • นับเลขไปข้างหน้าหรือนับย้อนหลังไม่ได้
      • จำสูตรคูณไม่ได้
      • จะคำนวณเลขจากซ้ายไปขวา แทนจะเป็นจากขวาไปซ้าย
      • ไม่เข้าใจเรื่องเวลา
      • เขียนเลขสลับตำแหน่งกัน เช่น จาก 12 เป็น 21
      • เอาตัวเลขน้อยลบออกจากตัวเลขมาก เช่น 35-8 =27 เด็ดจะเอา 5 ลบออก 8 เพราะมองว่า 5 เป็นเลขจำนวนน้อย แทนที่จะมองว่า 5 เป็นตัวแทนของ 15

นอกจากมีผลกระทบโดยตรงในเรื่องการเรียนแล้ว ในชีวิตประจำวันก็ยังมีเรื่องอื่นๆ อีก เช่น บางคนเป็นแอลดีเรื่องทิศทาง สับสนซ้ายขวา หรือด้านการเคลื่อนไหว งุ่มง่าม ชนโน่นชนนี่ เป็นต้น LD ถือเป็นโรคที่ไม่มีทางหายขาด การฝึกฝนอาจจะทำให้ทักษะการอ่าน เขียนหรือคำนวณพัฒนาขึ้นมาได้บ้าง แต่โดยธรรมชาติ วิธีการเรียนรู้ของเด็กแอลดีก็จะแตกต่างจากเด็กอื่นๆ ดังนั้นสิ่งสำคัญคือพ่อแม่และครูต้องมีความเข้าใจถึงความแตกต่างและข้อจำกัดของเด็ก จึงจะทำให้เด็กได้รับความช่วยเหลืออย่างเหมาะสม

Directory สถานที่บำบัดและรักษาเด็กแอลดี :

• • • • ภาควิชาการศึกษาพิเศษ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร โทร.02-6641000 ต่อ 5631
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.ศิริราช โทร.0-2419-7000 ต่อ 7422-3
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.จุฬาฯ โทร.0-2256-5183
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.รามาฯ โทร.0-2246-1073-99 ต่อ 1478
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.ภูมิพล โทร.0-2534-7306
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ สถาบันสุขภาพจิตเด็ก โทร.0-2246-1260-4 ต่อ 2311-3
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.ยุวประสาทฯ โทร.0-2384-3381-3
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.วชิระ โทร.0-2243-0151-9 ต่อ 2572-3
      • หน่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รพ.ศิริราช โทร.0-2241-8888 ต่อ 5829-30
      • รพ.สมิติเวช สุขุมวิท 49 โทร.0-2381-6807
      • รพ.กรุงเทพฯ โทร.0-2310-3000
      • รพ.บำรุงราษฎร์ สุขุมวิท 3 โทร.0-2667-1000
      • รพ.ธนบุรี ธนบุรี 1 อิสรภาพ 44 โทร. 0-2412-0080
      • ธนบุรี 2 บรมราชชนนี โทร.0-2448-8345-58
      • รพ.นนทเวช งามวงศ์วาน โทร.0-2589-0102-7
      • รพ.ปิยเวช พระราม 9 โทร.0-2641-4400-99
      • รพ.รามคำแหง รามคำแหง 32-34 โทร.0-2374-0200-16

เด็กดาวน์ซินโดรม
เด็กกลุ่มอาการดาวน์ซินโดรมจะมีใบหน้าและรูปร่างลักษณะที่จำเพาะ ซึ่งสามารถให้การวินิจฉัยโดยแพทย์และพยาบาลได้ตั้งแต่แรกเกิด ลักษณะโดยทั่วไปของอาการดาวน์จะมีศีรษะค่อนข้างเล็ก แบน ตาเฉียงขึ้น ดั้งจมูกแบน ปากเล็ก ลิ้นมักยื่นออกมาและมีลักษณะคับปาก มือสั้น ขาสั้น ตัวเตี้ย มักมีโรคหัวใจพิการ หรือโรคลำไส้อุดตันตั้งแต่แรกเกิด มีลักษณะตัวที่ค่อนข้างนิ่ม หรืออ่อนปวกเปียก มีพัฒนาการล่าช้า ไม่ว่าจะเป็นการนั่ง ยืน เดิน และการพูด

สาเหตุของการเกิดเด็กกลุ่มอาการดาวน์เกิดจากความผิดของโครโมโซมชนิด Trisomy 21 ซึ่งเป็นสาเหตุร้อยละ 95% ทีเดียว และมักจะพบปัญหานี้ในคนที่มีอายุมากมากกว่าคนที่มีอายุน้อย โดยในประเทศไทยพบทารกแรกเกิดที่มีกลุ่มอาการดาวน์ประมาณ 1,000 คนต่อปี หรือประมาณ 3 คนต่อวัน และที่น่าสนใจก็คือ ทารกแรกเกิดที่มีกลุ่มอาการดาวน์เกือบทั้งหมด เกิดในครอบครัวที่ไม่เคยมีประวัติคนในครอบครัวปัญญาอ่อนมาก่อน เพราะโรคนี้เกิดจากความบังเอิญของเซลล์ขณะแบ่งตัว ไม่ใช่จากการถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์

เด็กแอสเพอร์เกอร์ซินโดรม

เด็กแอสเพอร์เกอร์เป็นเด็กประเภทหนึ่งที่อยู่ในกลุ่มของเด็กออทิสติก และปัจจุบันนี้เราจะพบเด็ก แอสเพอร์เกอร์มากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในโรงเรียนปกติเพราะเด็กแอสเพอร์เกอร์นั้นจัดอยู่ในกลุ่มเด็กออทิสติกที่มีความสามารถสูง จึงดูเหมือนเด็กปกติที่ฉลาด แต่มีปัญหาพฤติกรรมแปลกๆ อยู่บ้าง และยังเป็นเด็กที่มีความต้องการพิเศษประเภทหนึ่งด้วย

การเคลื่อนไหว

เด็กแอสเพอร์เกอร์ส่วนใหญ่เคลื่อนไหวหรือใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ได้ไม่ดีนัก เด็กจึงมักดูงุ่มง่าม ซุ่มซ่าม อวัยวะส่วนต่างๆ ประสานสัมพันธ์ไม่ดีเท่าไร และมีปัญหาด้านการทรงตัว จึงมีปัญหาเวลาเล่นเกม หรือทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับความเคลื่อนไหว และส่งผลกระทบต่อชีวิตในด้านการเขียน กีฬา ศิลปะ ทักษะทางสังคม และอื่นๆ

ระดับสติปัญญา

เด็กแอสเพอร์เกอร์มีระดับสติปัญญาตั้งแต่ระดับปานกลางถึงฉลาดมากก็ได้ เด็กเหล่านี้หลายคนมักไม่มีปัญหาทางการเรียน โดยเฉพาะวิชาที่ต้องอาศัยการจดจำ แต่ปัญหาที่พบบ่อยมักเป็นปัญหาทางสังคมและพฤติกรรมเสียมากกว่า

ภาษาและการสื่อสาร

เด็กแอสเพอร์เกอร์สามารถพูดได้ในวัยที่ใกล้เคียงกับเด็กปกติ พ่อแม่จึงไม่เห็นความผิดปกติทางการพูดเด่นชัดนัก แถมเมื่อโตขึ้นเด็กแอสเพอร์เกอร์จะมีลักษณะการพูดที่เหมือนผู้ใหญ่ พัฒนาการด้านภาษาพูดจะสูงกว่าวัยเขา อย่างไรก็ตามการพูดของเด็กเหล่านี้จะมีลักษณะ 4 ประการ ดังนี้

• • • • น้ำเสียงและระดับเสียงของเด็กแอสเพอร์เกอร์จะราบเรียบมักไม่มีเสียงสูงต่ำเช่นคนทั่วไป แต่จะเป็นเสียงที่มีระดับเดียว (Monotone) ทั้งประโยค
      • เด็กแอสเพอร์เกอร์มักขาดความต่อเนื่องในเรื่องที่สนทนา ทำให้กลายเป็นคนที่พูดแต่เรื่องที่ตนเองสนใจเท่านั้น โดยไม่สนใจว่าผู้ฟังว่าจะสนใจหรือไม่ และมักจะกลับมาพูดเรื่องเดิมที่ตนเองสนใจ
      • เด็กเหล่านี้ขาดทักษะในการผลัดเปลี่ยนการสนทนาระหว่างคู่สนทนาด้วยกัน ดังนั้นเด็กแอสเพอร์เกอร์จะพูดประโยคยาวๆ และมักพูดอยู่ฝ่ายเดียว
      • เด็กแอสเพอร์เกอร์บางคนใช้ไวยากรณ์ในการพูดได้ดี แต่มักมีปัญหาด้านการใช้สรรพนาม โดยการใช้สรรพนามบุรุษที่สองหรือที่สามแทนบุรุษที่หนึ่ง

พฤติกรรมซ้ำๆ และความสนใจแปลกๆ

เด็กแอสเพอร์เกอร์มักสนใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งเป็นพิเศษ โดยไม่สนใจเรื่องอื่นเลยและจะสังเกตได้เด่นชัดขึ้นเมื่อโตขึ้น ที่เขามักพูดเรื่องที่เขาสนใจอยู่บ่อยๆ โดยไม่สนใจปฏิกิริยาของผู้ฟัง

ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

เด็กแอสเพอร์เกอร์จะมีความบกพร่องด้านทักษะทางสังคมอย่างเด่นชัด ไม่เข้าใจกฎเกณฑ์ของสังคม เนื่องจากกฎเหล่านี้เป็นเรื่องยุ่งยาก ซับซ้อน และเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ตามสถานการณ์ของสังคม เขาไม่สามารถเรียนรู้ตามธรรมชาติได้เช่น ไม่รู้ว่าจะต้องยกมือไหว้คนในระดับใดบ้าง