คุณพ่อคุณแม่อาจจะเคยเข้าใจว่าสมองมีการทำงานแบบซีกซ้ายและซีกขวา คนเก่งเลขจะใช้สมองซีกซ้ายได้ดีกว่าส่วนคนที่เก่งด้านศิลปะ ก็จะมีสมองซีกขวาที่ดีเช่นกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว สมองทำงานซับซ้อนกว่านั้นมาก
กล่าวได้ว่าความสามารถของลูกรักของคุณนั้นไม่ว่าจะเป็นการรับรู้ การควบคุมการเคลื่อนไหว หรือการคิดวิเคราะห์และการวางแผนเมื่อเติบโตขึ้นไปนั้นล้วนเกิดขึ้นจากการทำงานของสมอง แต่สมองเพียงส่วนใดส่วนหนึ่งไม่สามารถที่จะสร้างสิ่งมหัศจรรย์เหล่านี้ได้โดยลำพัง แต่ต้องอาศัยการติดต่อสื่อสารของสมองแต่ละส่วน (brain connection) ซึ่งคือกลไกที่สำคัญที่สุดในการทำงานของสมอง ซึ่งต้องเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและถูกต้อง การทำงานของสมองจึงจะมีประสิทธิภาพ หรือเปรียบเสมือนกับการใช้อินเทอร์เน็ต 5Gเพราะสามารถส่งสัญญาณได้เร็วกว่ามีประสิทธิภาพมากกว่านั่นเอง และนี่คือความลับของสมองที่สามารถทำสิ่งที่เหลือเชื่อ ไม่ว่าจะเป็นการคลาน เดิน การพูด การวิ่งเล่น หรือหัวเราะ ร้องไห้ของลูกรัก นั้นเป็นเพราะการส่งสัญญาณหากันด้วยความรวดเร็วของสมองแต่ละส่วนนั่นเอง
Brain Connectionหรือการติดต่อสื่อสารของสมองแต่ละส่วนเป็นการทำงานของเซลล์ประสาทที่มีการส่งสัญญาณจากเซลล์หนึ่งไปยังเซลล์ประสาทอีกตัวหนึ่งว่าจะต้องทำอะไร เช่น ส่งสัญญาณต่อไป หรือยับยั้งการทำงาน เปรียบได้ง่ายๆ ว่าสมองต้องคุยกัน คอยส่งสัญญาณให้กันเพื่อทำให้งานประสบความสำเร็จ ยิ่งมีการส่งสัญญาณได้เร็ว การทำงานของสมองก็จะมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นซึ่งการเพิ่มความเร็วในการส่งสัญญาณของสมองต้องอาศัยการสร้างไมอีลิน (Myelin) ซึ่งสร้างได้มากตั้งแต่ตั้งครรภ์จนถึง 2 ปีแรกของชีวิต
และในปัจจุบันการทำงานและการเชื่อมโยงของสมองในส่วนต่างๆ ด้วยใยสมองนั้นเราสามารถตรวจวัดได้ด้วยเครื่องสร้างภาพสนามแม่เหล็ก (MRI) และการคำนวณชั้นสูง อีกทั้งยังสามารถวัดค่าความสมบูรณ์ของใยสมองได้ด้วย การตรวจวัดระดับไมอีลินที่เป็นส่วนประกอบของใยสมองก็ทำได้แล้ว รวมทั้งการตรวจเช็คความไวในการตอบสนองของสมองด้วย
ซึ่งปัจจัยที่จะทำให้สมองเด็กมีไมอีลินที่ดีและสมบูรณ์ ก็คือการเลี้ยงดูที่อบอุ่นจากพ่อแม่ การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง และโภชนาการที่ครบถ้วน โดยเฉพาะสฟิงโกไมอีลิน (Sphingomyelin) หนึ่งในสารอาหารสำคัญในการสร้างไมอีลิน
สฟิงโกไมอีลินพบมากในนมแม่นม ผลิตภัณฑ์นม เช่น ครีม ชีส ดังนั้นเด็กที่ได้กินนมแม่จะได้รับสฟิงโกไมอีลินมากที่สุด และสฟิงโกไมอีลินนี้เองก็จะก็จะเข้าไปเสริมสร้างไมอีลินในสมอง เมื่อไมอีลินในสมองมีปริมาณมาก Brain Connection หรือการติดต่อเชื่อมโยงระหว่างสมองแต่ละส่วนก็จะทำงานได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากเช่นกัน เพราะฉะนั้นเด็กทารกจึงควรได้รับนมแม่ 3 เดือน เป็นอย่างน้อย โดยไมอีลินจะมีการสร้างได้มากตั้งแต่อยู่ในครรภ์จนถึง 2 ขวบปีแรกของชีวิต หลังจากนั้นแม้จะมีการสร้างอยู่บ้างก็จะเกิดขึ้นในอัตราที่ลดลง
แม้กระบวนการทำงานของสมองอาจเป็นเรื่องซับซ้อนและเข้าใจยาก แต่เชื่อว่าในการเลี้ยงดูลูกแล้วคุณพ่อคุณแม่หลายๆ คนย่อมคัดสรรสิ่งที่ดีที่สุด เพื่อให้สมองของลูกได้รับการพัฒนา มีไหวพริบ สติปัญญา รู้จักแก้ปัญหา และฉลาดเฉลียวสมวัยอย่างแน่นอน
ขอบคุณข้อมูลจาก
ผศ.นพ. วรสิทธิ์ ศิริพรพาณิชย์กุมารแพทย์โรคระบบประสาท อาจารย์ประจำศูนย์วิจัยประสาทวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล